Ερπετά - Live-Pedia.grΜεγάλη ομοταξία ζώων που ανήκει στα ανώτερα σπονδυλωτά ζώα. Έχουν μεταξύ τους πολλά κοινά ανατομικά χαρακτηριστικά. Παρουσιάζουν, όμως, μεγάλη ποικιλία στις σωματικές διαστάσεις και στα σωματικά σχήματα, ενώ το περιβάλλον που ζουν παρουσιάζει μεγάλες διαφορές. Υπάρχουν είδη που ζουν αποκλειστικά και μόνο στην ξηρά, άλλα που είναι υδρόβια και άλλα που είναι αμφίβια.
Τα αβγά των ερπετών έχουν το σύστημα των εμβρυακών υμένων προσαρμοσμένο έτσι που τους επιτρέπει ανάπτυξη αποκλειστικά και μόνο σε ξηρό περιβάλλον.
Το δέρμα των ερπετών καλύπτεται από φολίδες ή και κεράτινες πλάκες, πράγμα που τα προστατεύει από τη συνεχή εξάτμιση.
Η αναπνοή στα ερπετά γίνεται με τους πνεύμονες. Το κυκλοφορικό σύστημα αποτελείται από την καρδιά, τις φλέβες και τις αρτηρίες. Η καρδιά αποτελείται από δύο κόλπους και από δύο κοιλίες.
Η θερμοκρασία του σώματός τους είναι μεταβλητή και αυξάνει ή κατεβαίνει ανάλογα με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (και ιδιαίτερα το χειμώνα) τα ερπετά πέφτουν σε χειμερινή νάρκη. Υπάρχουν όμως και μερικά που πέφτουν σε νάρκη το καλοκαίρι και κυρίως αυτά που περνούν ένα μέρος από τη ζωή τους μέσα στο νερό.
Στα ερπετά ξεχωρίζει από όλες τις αισθήσεις τους η όραση. Το μάτι έχει βλέφαρα που σε μερικά είδη, όπως είναι ο χαμαιλέοντας, είναι κυκλικά, ενώ σε άλλα έχουν κολλήσει τελείως πάνω στο μάτι και είναι τελείως διαφανή. Στα φίδια η κίνηση του ματιού είναι ελάχιστη, ενώ σε άλλα είδη το κάθε μάτι ακολουθεί δική του κίνηση και το ζώο βλέπει τελείως διαφορετική εικόνα από το κάθε μάτι.
Το μάτι σε πολλά είδη ερπετών έχει διάφορους χρωματισμούς, όπως διάφορους χρωματισμούς έχει και η κόρη του ματιού. Στα ερπετά δεν είναι αναπτυγμένο το πτερύγιο του αυτιού καθόλου, ενώ ο ακουστικός πόρος προστατεύεται από το δέρμα ή από τα λέπια. Τα φίδια δεν έχουν καλά αναπτυγμένο το εσωτερικό αυτί, με αποτέλεσμα να είναι, σχεδόν τελείως, κουφά.
Μερικά από τα είδη των ερπετών βγάζουν διάφορες κραυγές. Τα φίδια έχουν ένα χαρακτηριστικό ήχο που θυμίζει κάπως σφύριγμα. Η όσφρηση και η γεύση στα περισσότερα είδη των ερπετών δεν είναι καλά αναπτυγμένες. Τα όργανα της γεύσης και της όσφρησης σε πολλά είδη έχουν αντικατασταθεί από το ονομαζόμενο όργανο του Jacobson που τους χρησιμεύει, για να αναγνωρίζουν τη γεύση και τη μυρωδιά των διάφορων τροφών. Μερικά είδη ερπετών με τη γλώσσα τους έχουν την ικανότητα να αντιλαμβάνονται μερικές χημικές οσμές, ενώ σε μερικά είδη φιδιών η γλώσσα χρησιμεύει σαν αισθητήριο όργανο. Υπάρχουν είδη φιδιών που έχουν τόσο ευαίσθητη γλώσσα που είναι δυνατό να αντιληφθούν διαφορά θερμοκρασίας που δεν ξεπερνά το ένα χιλιοστό του ενός βαθμού Κελσίου.
Το πεπτικό τους σύστημα είναι αναπτυγμένο πολύ καλά. Η γλώσσα στους κροκόδειλους είναι μικρή, ακίνητη και κολλημένη στο κάτω μέρος του στόματος. Στις σαύρες ή είναι μακριά και διχαλωτή ή είναι κοντή και επίπεδη. Στα φίδια είναι σχεδόν χωρισμένη σε δυο κομμάτια, ενώ στους χαμαιλέοντες χρησιμεύει σαν όργανο σύλληψης της τροφής. Ο οισοφάγος σε πολλά είδη ερπετών είναι φαρδύς και έχει την ικανότητα να ανοίγει ακόμη περισσότερο. Το στομάχι τους έχει χαρακτηριστικά χοντρά τοιχώματα και είναι χωρισμένο από τα έντερα.
Μερικά από τα ερπετά έχουν δόντια και μάλιστα πάρα πολλά, όπως συμβαίνει με τους κροκόδειλους. Άλλα πάλι είδη δεν έχουν καθόλου δόντια, ενώ τα ούλα τους έχουν σκληρύνει πάρα πολύ και μοιάζουν με το ράμφος των πουλιών. Σε μερικά είδη ερπετών οι σιελογόνοι αδένες έχουν μετατραπεί σε αδένες που εκκρίνουν δηλητήριο.
Σε μερικά είδη είναι αναπτυγμένα τα πόδια, ενώ σε άλλα είναι εκφυλισμένα ή λείπουν τελείως. Τα ερπετά πολλαπλασιάζονται με αβγά, που μερικά έχουν σκληρό τσόφλι, ενώ άλλα έχουν μόνο μια κάπως σκληρή μεμβράνη. Μερικά είδη γεννούν ζωντανά τα μικρά τους. Στην περίπτωση αυτή το γονιμοποιημένο αβγό παραμένει στον οργανισμό της μητέρας, όπου και επωάζεται κι αφού εκκολαφθεί, γεννιέται.
Τα περισσότερα είδη των ερπετών ζουν στις τροπικές και στις υποτροπικές περιοχές. Όσο προχωρούμε προς τους πόλους τόσο λιγότερα είδη συναντιούνται. Ο λόγος είναι ότι τα ερπετά είναι ψυχρόαιμα. Στα βουνά μπορεί να βρεθούν ερπετά μέχρι το ύψος των 4500 μ. περίπου.
Τα διάφορα είδη των ερπετών έχουν προσαρμοστεί σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες ζωής. Τα είδη εκείνα που ζουν στο νερό έχουν τα δάχτυλα τους συνδεμένα με μεμβράνη, για να μπορούν να κολυμπούν ή ακόμη έχουν πολύ φαρδιά ουρά που τη χρησιμοποιούν σαν κουπί. Άλλα πάλι είδη έχουν προσαρμοστεί για να ανεβαίνουν στα δέντρα, σε τοίχους, σε λείες επιφάνειες ή ακόμη για να κινούνται στην άμμο. Άλλα πάλι έχουν προσαρμοστεί, για να μπορούν να ζουν κάτω από τη γη. Τα ερπετά ζουν στις στέπες, στα δάση, στις διάφορες συστάδες των θάμνων, στα δέντρα, σε κατοικημένους τόπους π.χ. σε σπίτια, κάτω από πέτρες, μέσα στα γλυκά νερά, ακόμη και μέσα στη θάλασσα.
Μερικά είδη ερπετών έχουν σημαντική αξία για τον άνθρωπο. Μερικές ιθαγενείς φυλές είναι άμεσα εξαρτημένες στο θέμα της διατροφής τους από τα ερπετά. Άλλα πάλι είδη ερπετών έχουν πολύτιμο δέρμα, όπως συμβαίνει στα φίδια και τους κροκόδειλους.
Μερικά, όμως, είδη ερπετών είναι πολύ βλαβερά για τον άνθρωπο. Ανάμεσα στα είδη αυτά ανήκουν τα δηλητηριώδη φίδια.
Σήμερα ζουν πάνω στη γη πάνω από 6.000 είδη ερπετών.
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν πολλοί είναι οτι τα δηλητηριώδη ερπετά είναι κατά πολύ λιγότερα, ένα 20% στο σύνολο των φιδιών και από αυτά μόνο ένα 8% μπορεί να προκαλέσει θανατηφόρο δάγκωμα.
Πηγή: Live-Pedia.gr
