Η διάσωση του Πρασινόφρυνου της Ιθάκης (απολογισμός 2019)

[Herpetofauna.gr]

Click here for English

Για όσους δεν γνωρίζουν σχετικά με το πρότζεκτ για τη διάσωση του Πρασινόφρυνου της Ιθάκης μπορούν να ενημερωθούν αναλυτικά ακολουθώντας τους παρακάτω συνδέσμους:

Ο λόγος που ξεκίνησαν όλα: 
http://www.herpetofauna.gr/forum/index.php/topic,1945.0.html

Απολογισμός της εκστρατείας του 2017:
http://www.herpetofauna.gr/forum/index.php/topic,1956.0.html

Απολογισμός της εκστρατείας του 2018:
http://www.herpetofauna.gr/forum/index.php/topic,2139.0.html

Η σελίδα της εκστρατείας μας στο facebook:
https://web.facebook.com/IthacaGreenToadTeam/




Σύντομο ιστορικό

Ο Πρασινόφρυνος (Bufotes viridis) είναι ένα είδος φρύνου, αμφιβίου δηλαδή που ανήκει στους βατράχους με την ευρεία έννοια. Ενώ ο Πρασινόφρυνος μπορεί να είναι κοινός στη χώρα μας ηπειρωτικά, σε κάποια νησιά αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα επιβίωσης. Στην Ιθάκη οι μαρτυρίες μιλούν για μεγάλους πληθυσμούς σε παλαιότερες δεκαετίες, πριν 20 χρόνια όμως κάτι σοβαρό συνέβη και ο Πρασινόφρυνος χάθηκε από τα μάτια όλων! Από τότε το είδος είναι άφαντο και πολλοί ερευνητές, όπως και απλοί ντόπιοι πολίτες, θεώρησαν το είδος ως εξαφανισμένο από το νησί, καθόλου άδικα.
Το 2016 δύο παρατηρήσεις φρύνων στο νησί από ντόπιους ήρθαν να δώσουν ελπίδες και μια ένδειξη ότι ακόμα το είδος επιβιώνει στο νησί, σε πολύ μικρούς προφανώς αριθμούς. Έτσι ξεκίνησε η καμπάνια διάσωσης του είδους κατασκευάζοντας αρχικά τεχνητές λίμνες ως θέσεις αναπαραγωγής, με χρήματα που συγκεντρώθηκαν διαδικτυακά από τη στήριξη ευαισθητοποιημένων πολιτών αποκλειστικά και μόνο! Για να κερδίσουμε χρόνο και να μην χάσουμε μία ολόκληρη αναπαραγωγική περίοδο, σπεύσαμε να φτιάξουμε τις λίμνες κοντά στα σημεία που εντοπίστηκαν οι φρύνοι από τους ντόπιους για να δώσουμε την ευκαιρία στα εναπομείναντα αμφίβια (αν υπήρχαν ακόμα) να ζευγαρώσουν προτού εξαφανιστούν κι αυτά. Ήταν κάτι που έπρεπε να γίνει επειγόντως! Οι παλιές θέσεις αναπαραγωγής είχαν καταστραφεί στο παρελθόν.

Το 2017 λοιπόν, οι λίμνες κατασκευάστηκαν και ήταν έτοιμες να φιλοξενήσουν υποψήφιους αμφίβιους γεννήτορες. Παρόλα αυτά, προς μεγάλη απογοήτευσή μας, αλλά όχι και μεγάλη μας έκπληξη, δεν εμφανίστηκε κανείς… Μία ένδειξη για το πόσο χαμηλοί είναι οι αριθμοί του είδους στο νησί. Φανταστείτε μερικούς μονάχα αρσενικούς φρύνους διασκορπισμένους σε μια περιοχή γεμάτη περιφράξεις, φυσικά εμπόδια, σπίτια και δρόμους, αλλά και γάτες και άγρια ζώα να καραδοκούν, να πρέπει να εντοπίσουν αρχικά τις ελάχιστες λίμνες, να αρχίσουν να καλούν τα ελάχιστα εναπομείναντα θηλυκά, τα οποία θα πρέπει να υπερπηδήσουν όλα τα παραπάνω εμπόδια για να μπορέσουν να φτάσουν με τη σειρά τους στις λίμνες. Υπερβολικά δύσκολο όταν ο πληθυσμός είναι τραγικά πλέον μικρός.

Στις αρχές της άνοιξης του 2018 επισκεφτήκαμε ξανά το νησί με σκοπό να συντηρήσουμε τις τεχνητές μας λίμνες αλλά και να ψάξουμε εξονυχιστικά το νησί για φρύνους. Αρχικά διαπιστώσαμε ότι η μία τεχνητή λίμνη της Ανωγής είχε πυροβοληθεί και ως εκ τούτου ήταν άδεια! Έτσι προβήκαμε στις σχετικές επιδιορθώσεις. Η αναζήτησή μας ημέρα και νύχτα οδήγησε στο να βρεθεί ένας και μοναδικός υπολειμματικός πληθυσμός στην περιοχή της Ανωγής! Εκεί εντοπίσαμε 40 περίπου άτομα συνολικά σε μία και μόνο θέση αναπαραγωγής που αποτελούνταν από δύο γεωλογικούς σχηματισμούς, ουσιαστικά μια σχισμή και μια βαθιά κοιλότητα στον βράχο. Σύμφωνα και με μαρτυρίες ενός ντόπιου κτηνοτρόφου, αυτή ήταν και η μοναδική εναπομείνασα ενεργή θέση αναπαραγωγής στο νησί. Δυστυχώς όμως οι σχηματισμοί αυτοί ήταν προβληματικοί. Η σχισμή ήταν ρηχή και στέγνωνε πολύ γρήγορα πριν προλάβουν οι γυρίνοι να μεταμορφωθούν, ενώ η κοιλότητα είχε κατακόρυφα τοιχώματα και έτσι όταν η στάθμη έπεφτε οι μεταμορφωμένοι φρύνοι δεν μπορούσαν να εξέλθουν και πέθαιναν. Μόνο σε χρονιές με υψηλή βροχόπτωση θα ήταν δυνατή η επιβίωση των μικρών, κάτι εξαιρετικά σπάνιο για την Ιθάκη τα τελευταία χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλα τα ζώα που βρήκαμε να αναπαράγονται ήταν μεγάλης ηλικίας. Αυτό που εξασφαλίσαμε λοιπόν με τη βοήθεια των ντόπιων συνεργατών μας ήταν να φροντίζουν να υπάρχει πάντα νερό στη σχισμή μέχρι την μεταμόρφωση των γυρίνων, ενώ στην κοιλότητα τοποθετήσαμε λωρίδες από σήτα στο ρόλο «ράμπας» ώστε να μπορέσουν οι μικροί φρύνοι να βγουν μόλις μεταμορφωθούν. Τα αποτελέσματα ήταν άμεσα ορατά και εξασφαλίσαμε επιτέλους, ίσως μετά από πολλά χρόνια, να έχουμε νέα γενιά φρύνων στο νησί!  Οι εργασίες μας όμως δεν μπορούσαν να τελειώσουν εκεί. Χρειαζόμασταν περισσότερες θέσεις αναπαραγωγής και πιο μόνιμες λύσεις. Έτσι οργανώσαμε την τρίτη εκστρατεία, αυτή του 2019.


Εκστρατεία του 2019

Η φετινή εκστρατεία στόχευε κυρίως στη δημιουργία νέων και πιο μόνιμων θέσεων αναπαραγωγής, μεταξύ των φυσικών και των τεχνητών του 2017, έτσι ώστε να βοηθήσουμε το είδος να αυξήσει τον πληθυσμό του τοπικά και να μπορέσει να εξαπλωθεί, τόσο στην περιοχή των τεχνητών λιμνών του 2017, όσο και παραπέρα. Και πάλι τα χρήματα για τα έξοδα αυτής της εκστρατείας συγκεντρώθηκαν αποκλειστικά και ΜΟΝΟ από τους ευαισθητοποιημένους πολίτες, με τη στήριξη του συλλόγου και κέντρου περίθαλψης άγριων ζώων «Δράση για την Άγρια Ζωή».

Ξεκινήσαμε την επίσκεψή μας με την επισκευή και τροποποίηση της τεχνητής λίμνης του ελικοδρομίου καθώς είχε πάλι ένα μεγάλο σκίσιμο στο ρηχό επίπεδό της, στο ίδιο σημείο με πέρσι. Πιθανότατα σε εκείνο το σημείο το υλικό ήταν ελαττωματικό, οπότε και αποφασίσαμε να το «καταργήσουμε», κονταίνοντας τη λίμνη, όπως φαίνεται και στις εικόνες. Με τον τρόπο αυτό ανεβάσαμε και τη στάθμη μερικά εκατοστά, κάτι που αντιστοιχεί σε αρκετές δεκάδες λίτρα νερού περισσότερη χωρητικότητα.


Η επισκευή της πρώτης τεχνητής λίμνης του 2017 στην Ανωγή.


Ο καιρός ήταν διαρκώς άστατος και αναποφάσιστος με παροδικές βροχούλες και έτσι δεν μας επέτρεπε να ξεκινήσουμε άμεσα τις εργασίες κατασκευής των νέων λιμνών. Εκμεταλλευτήκαμε λοιπόν το χρόνο αυτό για να ελέγξουμε όλες τις λίμνες του 2017, οι οποίες ήταν όλες ακέραιες και έτοιμες για φιλοξενία αμφιβίων, με εξαίρεση αυτής του ελικοδρομίου που επισκευάσαμε πάραυτα και εύκολα.

Την Τετάρτη στις 13 Μαρτίου ο καιρός φαίνεται να ανοίγει και έτσι ξεκινάμε τις εργασίες δημιουργίας μίας νέας θέσης αναπαραγωγής πολύ κοντά και ανάμεσα στις φυσικές θέσεις και στην τεχνητή λίμνη της Ανωγής. Επρόκειτο ουσιαστικά για επέμβαση σε φυσικό γεωλογικό σχηματισμό, μια μικρή κοιλότητα σε έναν βράχο, έτσι ώστε να συγκρατεί το νερό της βροχής. Εκμεταλλευτήκαμε την κοιλότητα και την κλίση του βράχου για μεγαλύτερη χωρητικότητα. Καθαρίσαμε την κοιλότητα από πέτρες και λάσπη απελευθερώνοντας τον πραγματικό όγκο και βάθος της και στη συνέχεια χτίσαμε με τσιμέντο και πέτρες ένα ημικυκλικό τοιχάκι στο κάτω μέρος του βράχου για να συγκρατεί το νερό. Στη συνέχεια επικαλύψαμε το τοιχάκι με τσιμεντοειδές στεγανωτικό υλικό, μη τοξικό, ειδικό για δεξαμενές πόσιμου νερού, έτσι ώστε αφενός να πετύχουμε τη μέγιστη στεγανότητα και αφετέρου να προστατέψουμε το νερό από τυχόν τοξικές ουσίες που εκλύονται από το απλό τσιμέντο. Με τον τρόπο αυτό η λίμνη θα ήταν λειτουργική και ασφαλής για την ανάπτυξη γυρίνων άμεσα!


Η κατασκευή της πρώτης πέτρινης τεχνητής λίμνης


Αργότερα, την ίδια ημέρα, προχωρήσαμε σε παρέμβαση της υφιστάμενης, φυσικής θέσης αναπαραγωγής, αυτής με το σχήμα σχισμής (εφεξής «η σχισμή»), υπερυψώνοντας το σημείο υπερχείλισής της κατά περίπου 40 πόντους, με χρήση των ίδιων υλικών. Με τον τρόπο αυτό αυξήσαμε τη χωρητικότητά της σε νερό κατά περισσότερο από έναν τόνο! Έτσι δεν θα χρειάζεται κάποιος να συμπληρώνει νερό στο μέλλον προκειμένου να μην στεγνώνει και πεθαίνουν οι γυρίνοι.


Παρέμβαση στη μία από τις δύο μοναδικές φυσικές θέσεις αναπαραγωγής των φρύνων με ανύψωση της υπερχείλισης κατά περίπου 40cm. Αυτό αυτομάτως αυξάνει τη χωρητικότητα της κοιλότητας σε νερό κατά περισσότερο από έναν τόνο! Η ανύψωση έγινε με χτίσιμο με τσιμέντο και πέτρες. Οι προστιθέμενες πέτρες φαίνονται στο σημείο που βρίσκεται μέσα στον κόκκινο κύκλο.


Στα πλάνα της επόμενης ημέρας ήταν η κατασκευή δεύτερης λιμνούλας, ακριβώς με την ίδια μέθοδο, σε παραπλήσιο παρόμοιο σχηματισμό, όμως ο καιρός είχε άλλα σχέδια: βροχές! Σκεπάσαμε την φρεσκοχτισμένη πέτρινη λίμνη με νάιλον για να προστατέψουμε το φρέσκο τσιμέντο από το νερό, αλλά και αντίστροφα, καθώς τα υλικά δεν είχαν ακόμα καλά-καλά στεγνώσει. Με τον τρόπο αυτό συγκεντρώσαμε και καθαρό βρόχινο νερό, το οποίο αργότερα αδειάσαμε στην έτοιμη πλέον λίμνη, τρυπώντας και αφαιρώντας το νάιλον. Ένα άλλο θετικό της βροχής ήταν το γέμισμα όλων των τεχνητών λιμνών του ’17 αλλά και η άνοδος της στάθμης της «σχισμής» κατά εκατοντάδες λίτρα, μετά και την παρέμβασή μας! Ένα αποτέλεσμα άμεσα ορατό!


Η βροχή μπορεί να μας καθυστέρησε και να ανέβαλε τις εργασίες μας, παρόλα αυτά γέμισε όλες τις λίμνες μας!


Παρόλα αυτά ο καιρός συνέχισε να μας καθυστερεί με παροδικές βροχές και κακοκαιρία, οπότε μόλις ξεκινούσαμε μια εργασία αυτή σύντομα αναβάλλονταν αναγκαστικά. Τις επόμενες ημέρες καταφέραμε να καθαρίσουμε τη δεύτερη κοιλότητα πλησίον της πρώτης και να χτίσουμε και εκεί το ανάλογο τοιχάκι που θα μετέτρεπε τον έως τότε άχρηστο για τα αμφίβια βράχο, σε μία νέα και ασφαλή θέση αναπαραγωγής πολλών λίτρων!
Παράλληλα, όλα τα προηγούμενα βράδια βγαίναμε για νυχτερινή αναζήτηση μήπως και εντοπίσουμε κάποιον φρύνο ή παρατηρήσουμε δραστηριότητα στις θέσεις αναπαραγωγής. Οι θερμοκρασίες όμως ήταν απαγορευτικές για τους φρύνους, αφού στην Ανωγή το βράδυ άγγιζαν τους 4°C.


H ολοκλήρωση και των δύο νέων πέτρινων λιμνών με την κατάλληλη επάλειψη ειδικού, στεγανωτικού και μη τοξικού υλικού.


Ήταν το βράδυ στις 16 Μαρτίου, που οι θερμοκρασίες επιτέλους ανέβηκαν και ξεκίνησε η αναπαραγωγή για πρώτη φορά μέσα στο 2019 για το νησί! Μπορούσες να ακούσεις το κάλεσμα των αρσενικών από αρκετά μεγάλη απόσταση πριν πλησιάσουμε καν στις φυσικές λιμνούλες. Το μόνο που κάναμε ήταν να μετρήσουμε τα ζώα, να πάρουμε λίγες λήψεις και να αφήσουμε τους φρύνους στην ησυχία τους για να ξεκινήσουν την αναπαραγωγή. Μετρήσαμε 16 αρσενικά και μόνο ένα θηλυκό. Τα αρσενικά μπαίνουν πάντα πρώτα μέσα στο νερό και αρχίζουν να καλούν τα θηλυκά, τα οποία εμφανίζονται αργότερα, στις επόμενες ημέρες.

Την τελευταία μέρα την αφιερώσαμε στον έλεγχο των νέων και παλιών κατασκευών για να σιγουρευτούμε ότι όλα είναι έτοιμα προς χρήση, ενώ αναζητήσαμε και άλλες υποψήφιες διαθέσιμες θέσεις σε διάφορες περιοχές του νησιού, για κάτι εξίσου μόνιμο στο κοντινό μέλλον. Εντοπίστηκαν δύο θέσεις τις οποίες θα χρησιμοποιήσουμε στο μέλλον και θα παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση του είδους στο νησί, στα μέρη που το είδος κάποτε ευημερούσε αλλά σήμερα απουσιάζει. Στον τελευταίο μας βραδινό έλεγχο μετρήσαμε στις ίδιες γνωστές θέσεις 30 Πρασινόφρυνους, εκ των οποίων 3 θηλυκοί, μέσα στο νερό, έτοιμοι για αναπαραγωγή. Εκτός από αυτό η τελευταία βραδιά μας επιφύλασσε μια πολύ ευχάριστη έκπληξη! Η δεύτερη πέτρινη λιμνούλα που ολοκληρώσαμε μία μόλις ημέρα πριν, είχε κιόλας εντοπιστεί από έναν αρσενικό Πρασινόφρυνο ο οποίος προφανώς και την επέλεξε για να αφήσει τους απογόνους του! Ήταν μια ανταμοιβή και ένα μικρό δείγμα του ότι οι  κόποι μας και η συνεισφορά όλων σας, πιάνουν τόπο!


Ένα από τα πρώτα ζευγάρια του 2019 για το νησί!


O πρώτος αρσενικός Πρασινόφρυνος που επέλεξε τη μία από τις δύο πέτρινες λίμνες μας για να αφήσει τους απογόνους του!


Φεύγοντας από το νησί αφήνουμε πίσω μας τους ντόπιους εξαιρετικούς συνεργάτες μας και μέλη της ομάδας μας, οι οποίοι θα παρακολουθούν την εξέλιξη της αναπαραγωγής και της ανάπτυξης των γυρίνων, θα μας μεταφέρουν την τρέχουσα εικόνα και θα παρεμβαίνουν αν χρειαστεί έτσι ώστε να εξασφαλιστεί και φέτος μια ακόμα νέα γενιά Πρασινόφρυνων. Πρόκειται φυσικά για τους Λουκά Αναγνωστάτο, Γεώργιο Βασιλόπουλο, Δημήτρη Μωραΐτη και Δημήτρη Αρταβάνη, χωρίς τους οποίους δεν θα είχαμε καταφέρει όλα αυτά.
Μιας και οι Πρασινόφρυνοι ενηλικιώνονται μετά το 2ο ή 3ο έτος της ηλικίας τους, αναμένουμε να δούμε τη συμμετοχή νέων πλέον φρύνων στις αναπαραγωγικές «πισίνες» από του χρόνου και μετέπειτα.

*Υπενθυμίζω τους λόγους για τους οποίους δεν μεταφέρθηκαν (και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση!) φρύνοι από άλλα μέρη της Ελλάδας σε αφθονία, κάτι που φαινομενικά θα έλυνε το πρόβλημα. Κάτι τέτοιο θα συνιστούσε τραγικό λάθος και είναι εντελώς λανθασμένη πρακτική όταν γίνεται από μη έχοντες γνώσεις Γενετικής και Οικολογίας. Εκτός του ότι ζώα από άλλες περιοχές μπορεί να φέρουν παράσιτα και παθογόνους μικροοργανισμούς, όπως ο φονικός για τα αμφίβια χυτριοδιομύκητας (Chytrid fungus), ενδέχεται οι φρύνοι της Ιθάκης να διαφέρουν γενετικά (όπως και φυσιολογικά και μορφολογικά) από άλλους πληθυσμούς του ίδιου είδους και η γενετική πρόσμιξη, που ονομάζεται και γενετική μόλυνση, δεν θα ήταν καθόλου καλή για πολλούς λόγους. Από τη στιγμή που δεν έχει αναλυθεί και συγκριθεί γενετικά ο πληθυσμός του Πρασινόφρυνου της Ιθάκης με αυτούς των γειτονικών περιοχών δεν μπορούμε να ξέρουμε αλλά ούτε και να υποθέτουμε για το αν «ταιριάζουν» γενετικά αυτοί οι πληθυσμοί.


To Βαθύ όπως φαίνεται το σούρουπο από ψηλά, στο δρόμο για την Ανωγή.

Το πρότζεκτ αυτό τρέχει αποκλειστικά με εθελοντική δράση και με χρηματοδότηση αποκλειστικά από δωρεές ευαισθητοποιημένων πολιτών που μας εμπιστεύτηκαν. Μας έκανε τρομερή εντύπωση όταν διαπιστώσαμε σε διάφορες συζητήσεις πως κάποιοι δυσκολευόντουσαν να πιστέψουν πως το πρόγραμμα αυτό ΔΕΝ τρέχει με κρατικά ή ευρωπαϊκά κονδύλια, πως κανένας από εμάς ΔΕΝ αμείβεται και πως όλη η προσπάθεια γίνεται ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΑ με αφιέρωση σημαντικού προσωπικού χρόνου και κόπου, μόνο και μόνο γιατί θέλουμε να δράσουμε για να προστατέψουμε την άγρια πανίδα του τόπου μας και κατ’επέκταση τον ίδιο τον τόπο που ζούμε και μεγαλώσαμε. Φαίνεται πως η έννοια του εθελοντισμού είναι ακόμη κάτι άγνωστο για πολλούς συνανθρώπους μας στη χώρα αυτή και αυτό μας πονάει. Ελπίζουμε όμως ότι τα πράγματα σιγά σιγά αλλάζουν και όλο και περισσότεροι Έλληνες θα αναγνωρίσουν την τεράστια προσφορά του εθελοντισμού σε πολλούς τομείς, με την καθοδήγηση των ειδικών. Το πρότζεκτ μας είναι ένα τρανταχτό παράδειγμα του τι μπορεί να πετύχει κανείς εθελοντικά με ελάχιστα χρήματα, πολλή θέληση και το κατάλληλο γνωστικό υπόβαθρο.
Μείνετε μαζί μας για να παρακολουθείτε την εξέλιξη και τα αποτελέσματα των εργασιών μας!


Ευχαριστίες

Θέλω από καρδιάς να ευχαριστήσω τους παρακάτω:
- Τα μέλη της εθελοντικής ομάδας που με προσωπικό χρόνο και κόπο δούλεψαν για την επίτευξη του σκοπού, Ηλία Τζώρα, Κορίνα Καραγιάννη, Σέργιο Παπαϊωάννου, Λουκά Αναγνωστάτο (αντιδήμαρχος Ιθάκης), Γεώργιο Βασιλόπουλο (πρώην δήμαρχος), Δημήτρη Μωραΐτη και Δημήτρη Αρταβάνη. Και φυσικά ξεχωριστό ευχαριστώ στον Bernard Carrette ο οποίος υπήρξε ο βασικός χορηγός της προσπάθειάς μας όλα αυτά τα τρία έτη και φέτος μέλος της εθελοντικής ομάδας μας. Χωρίς την συμβολή σας δεν θα είχαμε καταφέρει τίποτα.

- τον Σταύρο Καλπάκη και τη Δράση για την Άγρια Ζωή που αγκάλιασε και στήριξε το πρότζεκτ μας

- το δήμαρχο Ιθάκης Διονύσιο Στανίτσα για όλη τη βοήθεια και την άμεση ανταπόκριση

- τον Πάνο Μωραΐτη που παραχώρησε την ιδιωτική του έκταση για την κατασκευή της 1ης και πιο σημαντικής λίμνης από τις τεχνητές του 2017

- τον Θοδωρή (Design Under pressure https://dup.ink/) για την εθελοντική σχεδίαση του λογότυπού μας τις δύο πρώτες χρονιές της εκστρατείας

- την Κατερίνα Νταρλαγιάννη για τη σχεδίαση του λογότυπου της εκστρατείας του 2019

- τον Χρήστο Μαρουλη και τον Μιχαήλ Βεντούρα για την παρέα τους και την πολύτιμη βοήθειά τους

- Τη Σπυριδούλα Κωστήρη για τη βοήθειά της στην εύρεση καταλύματος και τη βοήθειά της γενικότερα

- τους βασικούς χορηγούς των προηγούμενων ετών για την κατασκευή των λιμνών: Bernard Carrette, Παναγιώτη Αζμάνη, Hotel Nostos - Ithaki Island, GR (http://www.hotelnostos-ithaki.gr), ΒleuSage Korfu-blogg (http://blogg.bluesage.se), Greece Bird Tours (http://www.greecebirdtours.com),  Εxplore Ithaca (www.exploreithaca.gr), Κατερίνα Καραγιάννη, Γιώργο Αρναρέλλη, Χρήστο Μαρουλη.

Και φυσικά όλους εσάς που μας στηρίξατε οικονομικά και ηθικά και μας εμπιστευτήκατε τα τρία αυτά χρόνια (με τυχαία σειρά):
Eppler Alexander, Σάλλας Χρήστος, Στέλιος Γερονυμάκης, Κωνσταντίνος Ραγκούσης, TC Hatice Özkan, Σοφία Τάζογλου, Νικόλας Παπαδόπουλος, Ελλη Παπαδοπουλου, Κυριάκος Γαλάνης, Δημήτρης Αποστόλου, Παναγιώτης Γιαννόπουλος, Δασκαλάκης Χαράλαμπος, Τριαντάφυλλου Αμαλία, Βαγγέλης Κανιάστας, Γεώργιος Παχίτσας, Χαρά Τατάρογλου, Αποστολος Χριστοπουλος, Lenka Šircová, Όλγα Γρηγοριάδου, Παναγιώτης Παραλάκης, Παναγιώτης Αζμάνης, Διονύσης Ναμπάκης, Θάνος Τσιρατζίδης, Χριστινα Κονταξη, Ανατολή Τογριδου, Stuart Graham, John Wilkinson, Γιάννης Γαστεράτος, Όλγα Μιτάτου, Βασίλη Didgy, Σπύρο Σπυρόπουλο, Ελενη Κωστοπουλου, Γιάννης Θεοδωρόπουλος, Adriana Shum, Μιχάλη Μανωνα, Μαργαριτοπούλου Βασιλική, Γεωργιτση Βαρβάρα, Ασπασία Δεληγιαννη, Μοσχόβης Μιχάλης, Αντώνιος Μαρμαρινός, Mario Schweiger, Ελένη Λογκου, Ανδρέας Μουζάκης, Monika Metzler, Γιάννης Αικατερινίδης, Ωραιοζήλη Καραγιάννη, Σταμάτης Οικονόμου,  Josef Beck, Πάνος Μουζουράκης, Αντώνης Βέλλιος, Ιωάννα Κατη, Γιαννιτσης Γιωργος, Λογοθέτη Μπέττυ, Γιώργος Μακράκης, Κώστας Σταφυλιδης, Κωστής Πανάρετος, Κωνσταντίνος Αντωνακάκης,  Νίκος Τσίλης, Χριστίνα Κουμπατίδου, Στέλιος Νικολαΐδης, Νίκος Ξαθνός, Σπυριδούλα Κόκκαλη, Ευα Υποδηματοπούλου, Πάρης Βασιλειάδης,  Παναγιώτα Μαντζουράτου, Γεροφωτη Μαρία, Ελευθερια Παυλή, Θεόδωρος Χυτήρης, Benny Trapp, Άγης Παλιουρας,  Γλαβας Δημήτριος, Δημήτρης Ηλιάκης, Κώστας Παπαφιτσόρος, Sandra Selse, Μαριφύλη, Πετρούλα και Χάρης Μάλιος, Swen Weiand, Γιάννης Κατσαντώνης, Γιώργος Αρναρέλλης, Άρτεμις (Άγρια Όρχιδέα), Σφυρη Ασπασια, Φιλιππος Κατσιγιαννης, Maria Larsa, Χριστίνα Κριαρίδου, Αντωνια Αγα, Βαρβαρα Γεωργίτση, Γιάννης Βέργος, Θωμάς Τριανταφύλλου, Σίλια Πλεμμένου, Πολυχρόνης Δρόσος,  Μαρία Βλάχου, Ξενη Δρόσου, Xριστίνα Γεωργιάδου, Μαρία Τζαναβάρη, Λένα Αντωνοπούλου, Χριστίνα Σακκά, Bo Stille, Espen Ore, Κατερίνα Βλασοπούλου, Λίνα Πατσιούρα, Χιώτου Αναστασία, Bobby Bok, Δημήτρης Ηλιάκης, Καλούστ Παραγκαμιαν, Κωνσταντίνος Καλαεντζής, Χρήστος Καζίλας, Λευτέρης Σταύρακας, Χριστίνα Πεσματζόγλου, Eυτυχία Kασσιανου, Διονύσης Μαμάσης, Ανδρέας Κελίδης, Μιχαήλ Χατζηκωνσταντής, Ανδρέας Λαμπρόπουλος, Αντωνόπουλος Αντώνης, Αχιλλέας Ηλιάδης, Μαριάννα Ηλιάδου, Αφροδίτη Ραυτοπούλου,  Μαρία Αμπατζόγλου, Δημήτρης Πουρσανίδης, Καρατζαφέρης Δημήτρης, Κατερινα Χριστοπουλου (παρακαλώ ενημερώστε με αν ξέχασα κάποιον!  ).


Συνεχίζουμε με περισσότερες δράσεις!

Με εκτίμηση,
Ηλίας Στραχίνης



Κάποιες όμορφες στιγμές και εικόνες από τη φετινή μας εκστρατεία στην όμορφη Ιθάκη


--

[Herpetofauna.gr]

ENGLISH

“Save Ithaca’s Green Toad” project - 2019

A short introduction to the project

Some decades ago the Green Toad was still a very common amphibian on Odysseus’ island, Ithaca. But something went really wrong in the 90’s and the species started to decline fast! It seems that a massive and extensive use of pesticides in the 90’s, in combination with the loss of Green Toad’s breeding sites on the island, led the amphibian to the threat of extinction. Until some years ago several researchers, as well as the locals, considered the species as extinct. But then, in 2016, the species surprisingly reappeared when two individuals were found by some locals from Anogi and Vathy. It was clear to us that the species was still alive on the island, in a residual population that was trying to survive, and it was even clearer that we had to act fast! So with the help of donors we gathered money and built four ponds in Anogi and Vathy as breeding spots for the remaining toads. Unfortunately there were no toads shown to our new breeding ponds in 2017 and this indicates extremely low numbers of the island’s population. In 2018 we revisited the island in order to search for alive individuals or maybe small isolated populations that might have survived, so to protect them and help them multiply. Indeed, in the whole island we only found one small remaining population of aged animals that use a single breeding spot consisted by a crack and a cavity on a huge rock! The problem with these formations as breeding sites is that a) the crack dries up really quickly before the tadpoles become toads, and b) the cavity has too steep sides for the newborn toads to climb out, unless there are enough rains in Spring. Unfortunately the late years the climate was really dry on Ithaca, with only few precipitations. So this spot was hardly keeping this small population alive, and this is why we found only old individuals. In 2018 we made ramps in the cavity to help the toads climb out, and with the help of local friends we ensured that the crack would stay full of water until the tadpoles metamorphose! But these measurements were not enough yet. We needed more permanent solutions…


2019 expedition

This year's main goals were: a) to build new and more permanent breeding spots between the natural and the artificial ones made back in 2017, b) to maintain those artificial ponds of 2017, c) to ensure the successful development of the tadpoles and the juvenile toads's exit from the "problematic" too-steep-to-escape natural breeding spot. A scenario in which toads were transferred from another area in Greece was out of the plan for a bunch of reasons, like the danger of a genetic pollution as the DNA of the island’s population has never been analyzed and compared, and the risk of transferring dangerous pathogens on the island, like the Chytrid fungus which has recently discovered in Greek mainland.

So we started our first days on Ithaca by checking all breeding sites, natural and artificial ponds, and by fixing one of the 4 artificial ponds that was damaged, probably due to faulty material. The weather was constantly bad with short rainfalls, so we couldn't start building the new ponds immediately after our arrival.


Fixing the 1st artificial pond we built in 2017.


On March 13 the weather got better so we started working on building the first new pond near the natural ones! We actually took advantage of a formation on a rock, a small cavity, by building a small drywall with cement in the lower side of it, so to form a water reservoir. We cleaned the cavity removing rocks and mud from the bottom, increasing this way its capacity, depth and volume. For maximum waterproofing and to prevent any chemicals of the regular cement from entering into the water, we later covered the inner side of the drywall with a special, waterproof, non-toxic cement. This way the toads would be able to use the reservoir to breed immediately after it’s built.


The construction of the 1st new pond.


Later that day, we modified the natural crack-shaped breeding pond by raising its level of overflow about 40cm higher, using again rocks and cement, covered with the non-toxic one. This way the problematic “crack” that kept drying up too quickly, raised its capacity and can now hold more than a tone of extra water!


In the red circle you can see the rocks added to rise the overflow level (at about 40cm).
 

Before we got to build a second pond using the same technique, we had some serious rain! Thus, we covered the first freshly built pond with thin nylon to protect the fresh cement and, at the same time, to gather the rain that we could use shortly after. At the same time, nearby, the rain surprisingly filled the “crack” with some extra hundreds of liters of water!



All ponds filled with rain water!


When the weather finally let us start working again, we built a second pond close to the first one and to the natural breeding site, using exactly the same technique on a similar geological formation. So, two more permanent ponds for Anogi and Ithaca for our Green Toads to breed! All those nights we kept looking for toads, but the temperatures were really low for them (reaching 4°C!).


Finalizing the new ponds!


On March 16 the temperature was finally raised to 10°C by night and we were able to hear the first breeding calls for 2019 from the natural ponds! We got to count 30 individuals, most of them males (only 3 females) as it was still early for the females to show up. In our last night we were happy to witness a huge surprise! A male Green Toad had entered in the second artificial pond we built on the rock, choosing it for its breeding place! What a gift and a reward to our efforts and your donations!



One of the first pairs for 2019 on the island!


The first male who chose one of the two new ponds for its breeding "pool"! What a surprise!


Leaving the island for this year we left our exceptional local partners and members of our team behind, who will monitor the whole process of breeding and development of the tadpoles, keep us up to date about everything and take action if needed in order to ensure again the survival of another new generation of Green Toads, as they did last year! We’re talking about Loukas Anagnostatos, Georgios Vassilopoulos, Dimitris Moraitis and Dimitris Artavanis. Without them we wouldn't be able to go that far.

Green Toads sexually mature after their 2nd or 3rd year of their age, so we are expecting to see young toads in the breeding “pools” starting from next year and afterwards.


Vathi as seen from above (on the road to Anogi)


In the last days of our visit we also searched and find two potential spots where we could build big permanent water reservoirs as breeding spots for the toads which will be our next goal of the project. These ponds will play a determinant role in Green Toad’s recolonization of areas where the species used to thrive but went extinct after that old fatal pesticide use and destruction of breeding sites.

So stay tuned to get updates and news on the results of our work!

I would like to warmly thank:

- Our working group members who spent a huge amount of personal time and effort on making all this come true, Elias Tzoras, Korina Karagianni, Seryios Papaioannou, Loukas Anagnostatos, Georgios Vassilopoulos, Dimitris Moraitis and Dimitris Artavanis. Special thanks to our main donor all of those three years, who also joined the working group this year, Bernard Carrette!
- Stavros Kalpakis and “Action for Wildlife” who legally supported our project
- Mayor of Ithaca, Dionysios Stanitsas for his help and immediate response to our needs
- Panos Moraitis for granting us his land to build the most important pond in 2017
- Thodoris (Design Under pressure https://dup.ink/) for designing our campaign’s logo and t-shirts for 2017 and 2018
- Katerina Ntarlagianni for designing our 2019 t-shirt logo
- Christos Maroulis and Mike Ventouras for their great company and help
- Spyridoula Kostiri for helping us find accommodation and for her help in general
- Our previous years main donors: Bernard Carrette, Panagiotis Azmanis, Hotel Nostos - Ithaki Island, GR (http://www.hotelnostos-ithaki.gr), ΒleuSage Korfu-blogg (http://blogg.bluesage.se), Greece Bird Tours (http://www.greecebirdtours.com), Εxplore Ithaca (www.exploreithaca.gr), Katerina Karagianni, Giorgos Arnarellis, Christos Maroulis, Spyros Spyropoulos

…and of course I’d like to truly thank all of you supporting our campaign, both financially by making a donation, as well as morally (in a random order):
Eppler Alexander, Σάλλας Χρήστος, Στέλιος Γερονυμάκης, Κωνσταντίνος Ραγκούσης, TC Hatice Özkan, Σοφία Τάζογλου, Νικόλας Παπαδόπουλος, Ελλη Παπαδοπουλου, Κυριάκος Γαλάνης, Δημήτρης Αποστόλου, Παναγιώτης Γιαννόπουλος, Δασκαλάκης Χαράλαμπος, Τριαντάφυλλου Αμαλία, Βαγγέλης Κανιάστας, Γεώργιος Παχίτσας, Χαρά Τατάρογλου, Αποστολος Χριστοπουλος, Lenka Šircová, Όλγα Γρηγοριάδου, Παναγιώτης Παραλάκης, Παναγιώτης Αζμάνης, Διονύσης Ναμπάκης, Θάνος Τσιρατζίδης, Χριστινα Κονταξη, Ανατολή Τογριδου, Stuart Graham, John Wilkinson, Γιάννης Γαστεράτος, Όλγα Μιτάτου, Βασίλη Didgy, Σπύρο Σπυρόπουλο, Ελενη Κωστοπουλου, Γιάννης Θεοδωρόπουλος, Adriana Shum, Μιχάλη Μανωνα, Μαργαριτοπούλου Βασιλική, Γεωργιτση Βαρβάρα, Ασπασία Δεληγιαννη, Μοσχόβης Μιχάλης, Αντώνιος Μαρμαρινός, Mario Schweiger, Ελένη Λογκου, Ανδρέας Μουζάκης, Monika Metzler, Γιάννης Αικατερινίδης, Ωραιοζήλη Καραγιάννη, Σταμάτης Οικονόμου,  Josef Beck, Πάνος Μουζουράκης, Αντώνης Βέλλιος, Ιωάννα Κατη, Γιαννιτσης Γιωργος, Λογοθέτη Μπέττυ, Γιώργος Μακράκης, Κώστας Σταφυλιδης, Κωστής Πανάρετος, Κωνσταντίνος Αντωνακάκης,  Νίκος Τσίλης, Χριστίνα Κουμπατίδου, Στέλιος Νικολαΐδης, Νίκος Ξαθνός, Σπυριδούλα Κόκκαλη, Ευα Υποδηματοπούλου, Πάρης Βασιλειάδης,  Παναγιώτα Μαντζουράτου, Γεροφωτη Μαρία, Ελευθερια Παυλή, Θεόδωρος Χυτήρης, Benny Trapp, Άγης Παλιουρας,  Γλαβας Δημήτριος, Δημήτρης Ηλιάκης, Κώστας Παπαφιτσόρος, Sandra Selse, Μαριφύλη, Πετρούλα και Χάρης Μάλιος, Swen Weiand, Γιάννης Κατσαντώνης, Γιώργος Αρναρέλλης, Άρτεμις (Άγρια Όρχιδέα), Σφυρη Ασπασια, Φιλιππος Κατσιγιαννης, Maria Larsa, Χριστίνα Κριαρίδου, Αντωνια Αγα, Βαρβαρα Γεωργίτση, Γιάννης Βέργος, Θωμάς Τριανταφύλλου, Σίλια Πλεμμένου, Πολυχρόνης Δρόσος,  Μαρία Βλάχου, Ξενη Δρόσου, Xριστίνα Γεωργιάδου, Μαρία Τζαναβάρη, Λένα Αντωνοπούλου, Χριστίνα Σακκά, Bo Stille, Espen Ore, Κατερίνα Βλασοπούλου, Λίνα Πατσιούρα, Χιώτου Αναστασία, Bobby Bok, Δημήτρης Ηλιάκης, Καλούστ Παραγκαμιαν, Κωνσταντίνος Καλαεντζής, Χρήστος Καζίλας, Λευτέρης Σταύρακας, Χριστίνα Πεσματζόγλου, Eυτυχία Kασσιανου, Διονύσης Μαμάσης, Ανδρέας Κελίδης, Μιχαήλ Χατζηκωνσταντής, Ανδρέας Λαμπρόπουλος, Αντωνόπουλος Αντώνης, Αχιλλέας Ηλιάδης, Μαριάννα Ηλιάδου, Αφροδίτη Ραυτοπούλου,  Μαρία Αμπατζόγλου, Δημήτρης Πουρσανίδης, Καρατζαφέρης Δημήτρης, Κατερινα Χριστοπουλου.

We carry on with your support to more conservative actions! Thank you all!

Sincerely yours,
Ilias Strachinis


Some great moments and images from the wonderful island of Ithaca


--