Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ Ερπετών και Αμφιβίων

[Herpetofauna.gr]

http://www.herpetofauna.gr/index.php?module=narticle&page=read&id=28
Σύνταξη κειμένου: Ηλίας Στραχίνης


Τα ερπετά και τα αμφίβια συχνά αναγνωρίζονται σαν μία ομάδα ζώων από τους περισσότερους, στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για αρκετά μακρινούς συγγενείς με σημαντικές διαφορές, τόσο ανατομικά και μορφολογικά, όσο και στον τρόπο ζωής τους.

Ένα κοινό στοιχείο των ζώων και των δύο αυτών κατηγοριών, είναι ότι πρόκειται για ποικιλόθερμα ζώα, δηλαδή η θερμοκρασία του σώματός τους εξαρτάται από την θερμοκρασία του περιβάλλοντος και δεν ρυθμίζεται ή παράγεται από το ίδιο το σώμα, όπως για παράδειγμα στα θηλαστικά ή τα πτηνά.

Διαφορές μεταξύ των ερπετών και των αμφιβίων

Δέρμα Η πιο ευδιάκριτη διαφορά μεταξύ των δύο, είναι στο δέρμα. Τα ερπετά έχουν σκληρό δέρμα καλυμμένο από φολίδες ή οστέινες πλάκες και είναι ξηρό. Σε αντίθεση, τα αμφίβια έχουν λείο και υγρό δέρμα, χωρίς προστατευτικές φολίδες ή πλάκες, συχνά γλοιώδες και γλιστερό. Επίσης τα αμφίβια μπορούν να αναπνέουν, κατά ένα ποσοστό, από το δέρμα τους απορροφώντας οξυγόνο απευθείας από το νερό. Αυγά Τα περισσότερα είδη ερπετών και αμφιβίων είναι ωοτόκα (γεννούν αυγά). Τα αυγά των ερπετών έχουν σκληρό, αδιαφανές προστατευτικό κάλυμμα που προστατεύει το έμβρυο, εμποδίζοντας την υγρασία να διαφύγει από το εσωτερικό προς τα έξω και εναποτίθενται σε στερεές επιφάνειες, ενώ τα αμφίβια έχουν αυγά χωρίς κάλυμμα, περιβεβλημένα από διαφανή γέλη (πηκτή γλοιώδη ουσία - ζελέ) και εναποτίθενται στο νερό, ή, ανάλογα με το είδος, σε πολύ υγρές επιφάνειες εκτός νερού. Μερικά είδη ερπετών και αμφιβίων δεν γεννούν τα αυγά τους, αλλά τα κρατούν μέσα στο σώμα τους μέχρι να αναπτυχθούν τα έμβρυα και να εκκολαφθούν εσωτερικά, γεννώντας έτσι απευθείας μικρά. Τα είδη αυτά ονομάζονται ζωοτόκα. Νεογνά Τα νεογνά των ερπετών από την στιγμή της εκκόλαψης είναι μικρά αντίγραφα των γονιών τους, έχοντας όλα τα μέλη και την ανατομία ενός ενήλικου ατόμου του ίδιου είδους. Σε αντίθεση τα νεογνά των αμφιβίων, στο πρώτο στάδιο της ζωής τους, έχουν την μορφή προνύμφης, και μπορούν να ζήσουν αποκλειστικά μέσα στο νερό, αναπνέοντας με εξωτερικά ή εσωτερικά βράγχια, όπως τα ψάρια. Έχουν ουρά για να κολυμπούν και έχουν έλλειψη άκρων. Καθώς μεγαλώνουν, αναπτύσσουν πνεύμονες και αποβάλλουν τα βράγχιά τους, για να μπορούν τελικά να ζουν και εκτός νερού, ιδιότητα από την οποία προέρχεται και η ονομασία τους, αμφίβια. Οι προνύμφες των Άνουρων (βατράχια και φρύνοι), κοινά γνωστές ως γυρίνοι, σταδιακά αποκτούν άκρα και αποβάλλουν την ουρά τους, έως ότου αποκτήσουν την τελική μορφή τους, ίδια με αυτή των ενήλικων, ενώ οι προνύμφες των Ουρόδηλων (Σαλαμανδροειδή) αναπτύσσουν μεν άκρα, όμως διατηρούν την ουρά τους αφού αποτελεί χαρακτηριστικό των ενήλικων ατόμων αυτής της τάξης. Όλη αυτή η διαδικασία της αλλαγής από το αρχικό στάδιο έως το τελικό και οριστικό, ονομάζεται "Μεταμόρφωση".

Το δέρμα των ερπετών είναι καλυμμένο με φολίδες ή προστατευτικές πλάκες. Τα αμφίβια έχουν λείο και μαλακό δέρμα, χωρίς φολίδες ή πλάκες

Αναπαραγωγική διαδικασία
Τα ερπετά αναπαράγονται με παρόμοιο τρόπο με αυτόν των θηλαστικών. Η γονιμοποίηση επιτυγχάνεται με την εισαγωγή των σπερματοζωαρίων του αρσενικού στο αναπαραγωγικό σύστημα στο σώμα του θηλυκού, μέσω των γεννητικών οργάνων. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται εσωτερική γονιμοποίηση. Στα αμφίβια, από την άλλη, η γονιμοποίηση εξασφαλίζεται με διαφορετικό τρόπο. Τα θηλυκά γεννούν τα αγονιμοποίητα αυγά τους στο νερό και τα αρσενικά εναποθέτουν τα σπερματοζωάριά τους απευθείας επάνω στα αυγά, γονιμοποιώντας τα. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται εξωτερική γονιμοποίηση.

 

Αν και με τόσες σημαντικές διαφορές, έχει καθιερωθεί η επιστήμη της ερπετολογίας να έχει ως αντικείμενο έρευνας και τις δύο ομοταξίες, των ερπετών και των αμφιβίων.

Τα αυγά των ερπετών μοιάζουν αρκετά με αυτά των πτηνών και εναποτίθενται στην ξηρά. Αυγά Αφρικανικού Χαμαιλέοντα - Chamaeleo africanus, φωτογραφία: Jan Van Der Voort.

Τα αυγά των αμφιβίων έχουν περίβλημα διαφανής γέλης και εναποτίθενται στο νερό. Αυγά Πηδοβάτραχου - Rana dalmatina, φωτογραφία: Ηλίας Στραχίνης.