Πόσο καλή είναι η ακοή, η όραση και η όσφρηση των φιδιών;

[Herpetofauna.gr]

http://www.herpetofauna.gr/index.php?module=narticle&page=read&id=26


Νερόφιδο - Natrix natrix (Φωτογραφία: Ηλίας Στραχίνης)

Ακοή
Τα φίδια δεν διαθέτουν αυτιά ή ακουστικά ανοίγματα, έτσι δεν αντιλαμβάνονται τους ήχους - δεν ακούν, θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι είναι κουφά. Ένας μηχανισμός, που μοιάζει να είναι κατάλοιπο ακουστικού συστήματος και βρίσκεται μέσα στο κρανίο των φιδιών, τους επιτρέπει να νιώθουν πολύ καλά τις δονήσεις του εδάφους αλλά και να αισθάνονται (όχι να ακούν) ήχους πολύ χαμηλών συχνοτήτων.


Όραση
Δεν θα μπορούσαμε να περιγράψουμε έναν γενικό κανόνα για την όραση των φιδιών που θα συμπεριλάμβανε όλα τα είδη, καθώς υπάρχουν είδη με ικανότητα όρασης από εξαιρετική έως και μηδενική. Για τα περισσότερα όμως είδη φιδιών (εκτός από μερικά με πολύ καλή όραση και τα εντελώς τυφλά) θα μπορούσαμε να πούμε πως δεν βλέπουν πολύ καλά. Αντιλαμβάνονται περισσότερο τα σχήματα και την κίνηση και όχι τόσο τις λεπτομέρειες των αντικειμένων.

Κάποια φίδια έχουν την ικανότητα να «βλέπουν» την θερμότητα με την βοήθεια αισθητήρων που φέρουν δίπλα στα ρουθούνια τους, ένα σύστημα νυχτερινής όρασης δηλαδή, που τα βοηθά να εντοπίζουν την λεία τους ακόμα και στο απόλυτο σκοτάδι. Στην χώρα μας δεν υπάρχουν είδη με αυτή την ικανότητα.


Όσφρηση
Η όσφρηση των φιδιών είναι εξαιρετική, σαν αντιστάθμιση των μειωμένων ή των απόντων αισθήσεων που εξηγήσαμε παραπάνω, δεν λειτουργεί όμως με τον τρόπο που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ως λογικό σύμφωνα με τα δεδομένα των θηλαστικών για παράδειγμα. Τα φίδια οσφραίνονται με την χρήση της γλώσσας τους, σε συνδυασμό με ένα όργανο που βρίσκεται στο πάνω μέρος της στοματικής τους κοιλότητας και λέγεται «όργανο του Jacobson», ενώ τα ρουθούνια χρησιμοποιούνται για την αναπνοή και παίζουν βοηθητικό μόνο ρόλο στην όσφρηση ή καθόλου. Βγάζοντας την διχαλωτή γλώσσα τους έξω τα φίδια συλλέγουν τα πτητικά οργανικά μόρια και στην συνέχεια τοποθετώντας την στους υποδοχείς του «οργάνου του Jacobson» αυτό επεξεργάζεται τις πληροφορίες, όπως θα έκαναν οι αισθητήρες της δικής μας μύτης.


Ανήλικος Λαφιάτης - Elaphe quatuorlineata (Φωτογραφία: Ηλίας Στραχίνης)

Σύνταξη κειμένου: Ηλίας Στραχίνης