|
Φήμες και παραδόσεις
Τα φίδια στις μέρες μας έχουν αδιαμφισβήτητα τη χειρότερη φήμη όλων των ζώων. Οι παραδόσεις τα θέλουν σύμβολα του κακού, ζώα πονηρά και κακόβουλα που θέλουν το κακό μας. Θεωρούνται σιχαμερά, γλοιώδη και επικίνδυνα και γι’αυτό είναι μισητά από την πλειονότητα των ανθρώπων, οι περισσότεροι των οποίων τα σκοτώνουν με την πρώτη ευκαιρία.
Ανήλικος Λαφιάτης, ένα εντελώς ακίνδυνο και αυστηρώς προσταευόμενο φίδι (Φωτο: Ηλίας Στραχίνης).
Όλοι αυτοί οι μύθοι έχουν περάσει από γενιά σε γενιά τους τελευταίους αιώνες αφού δεν υπήρχε ενημέρωση και ενδιαφέρον για έρευνα. Έτσι, μέχρι και σήμερα, στην εποχή του ίντερνετ και της τεχνολογίας δυστυχώς πολλοί είναι αυτοί που ακόμα βασίζονται στις «γνώσεις» που έχουν κληρονομήσει και διαιωνίζουν όλες αυτές τις αβάσιμες θεωρίες και δεισιδαιμονίες ή βρίσκονται σε πλήρη άγνοια όσον αφορά αυτά τα ζώα, αφού οι πηγές ενημέρωσης ήταν ελάχιστες και δυσεύρετες.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι τα φίδια προκαλούν άδικα τον φόβο και το μίσος αφού όλα τα παραπάνω είναι απλώς μύθοι πλασμένοι εδώ και μερικούς αιώνες μόνο.
Στην αρχαιότητα το φίδι ήταν σύμβολο αναγέννησης, θεραπείας, φρονιμότητας και άλλων πολλών θετικών εννοιών και αρετών, θεωρούνταν ζώο ιερό και χρήσιμο, καλός οιωνός όταν έμπαινε στα σπίτια και καμία προκατάληψη δεν υπήρχε εναντίον του. Φίδια χρησιμοποιούνταν δε στη θεραπεία ασθενειών, απ’όπου προέρχεται και το σύμβολο του Ασκληπιού που διατηρείται στην Ιατρική μέχρι και σήμερα.
Ποια είναι η πραγματικότητα;
Τα φίδια είναι ζώα όπως όλα τα άλλα. Το ότι δεν έχουν πόδια τα κάνει ιδιαίτερα και ίσως «αλλόκοτα» ζώα σε εμφάνιση, αλλά αυτό το χαρακτηριστικό τους μόνο δεν τα κάνει να διαφέρουν σε συμπεριφορά και σημαντικότητα από τα υπόλοιπα μέλη της φύσης. Τα φίδια δεν πρόκειται να επιτεθούν ποτέ σε οτιδήποτε δεν αποτελεί τροφή γι’αυτά, πόσο μάλλον στον άνθρωπο που τόσο φοβούνται. Αντιθέτως, η πρώτη τους αντίδραση είναι να απομακρυνθούν και να γλιτώσουν από αυτό που θεωρούν θηρευτή τους και ο άνθρωπος θεωρείται από αυτά, καθόλου άδικα, ένας από τους χειρότερους θηρευτές. [Στη χώρα μας τα περισσότερα φίδια είναι μη δηλητηριώδη και εντελώς ακίνδυνα]
Στην πραγματικότητα είναι πολύ ωφέλιμα ζώα αφού συντελούν σημαντικά στην ισορροπία του οικοσυστήματος. Στα πρώτα χρόνια της ζωής τους τρέφονται κυρίως με ασπόνδυλα, όπως μεγάλα έντομα και άλλα αρθρόποδα (ακρίδες, κρεμμυδοφάγους, σαρανταποδαρούσες, κ.ά.), καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες από αυτά. Τα περισσότερα από αυτά τα αρθρόποδα πλήττουν τις καλλιέργειες. Στα επόμενα χρόνια, αφού αποκτήσουν το ανάλογο μέγεθος, τρέφονται κυρίως με τρωκτικά και λαγόμορφα, αποτελώντας έτσι έναν από τους κυριότερους θηρευτές αυτών, παίζοντας σημαντικότατο ρόλο στον έλεγχο των πληθυσμών τους. Έτσι, προστατεύουν ακόμα μια φορά τις καλλιέργειες αλλά και τη δημόσια υγεία από διάδοση ασθενειών μεταδοτικών προς τον άνθρωπο (όπως η Λεπτοσπέιρωση), προστατεύοντας παράλληλα την ευαίσθητη ισορροπία των οικοσυστημάτων από εκρήξεις πληθυσμών.
Δεδομένου ότι ζουν πολλά χρόνια, υπολογίζεται ότι ένα και μόνο φίδι μπορεί να καταναλώσει μέχρι και 1000 τρωκτικά μέχρι το πέρας της ζωής του. Μπορεί κανείς έτσι να καταλάβει πόσο μπορεί να αυξηθεί ο πληθυσμός τρωκτικών σε μία περιοχή αν φονευθεί έστω και ένα φίδι, αφού τα τρωκτικά πολλαπλασιάζονται εύκολα και σε μεγάλους αριθμούς με γεωμετρική πρόοδο. Παράλληλα, ένα σκοτωμένο φίδι απέχει από την αναπαραγωγή από την οποία θα προέκυπταν περισσότεροι θηρευτές τρωκτικών. Έτσι είναι ευνόητη η ανισορροπία που μπορεί να προκληθεί σε ένα οικοσύστημα αν αφαιρέσουμε ή μειώσουμε από αυτό τους πληθυσμούς των φιδιών· μία ανισορροπία που αν μη τι άλλο επηρεάζει άμεσα και τον άνθρωπο.
Σκεφτείτε διπλά λοιπόν όλα τα παραπάνω την επόμενη φορά που θα συναντήσετε ένα φίδι στο δρόμο σας.
Στεφανοφόρος στα χέρια ερευνητή (Φωτο: Ηλίας Στραχίνης)
Σύνταξη κειμένου: Ηλίας Στραχίνης
Εγχειρίδιο Τσέπης
Επικίνδυνα Φίδια & Αράχνες της Ελλάδας
του Ηλία Στραχίνη
Ένας συνοπτικός οδηγός για το πως να ξεχωρίζει κανείς τα ελάχιστα επικίνδυνα δηλητηριώδη ζώα της Ελλάδας, μαζί με οδηγίες πρόληψης και επικαιροποιημένων πρώτων βοηθειών σε περίπτωση δηλητηριώδους δήγματος. Περιέχονται περιγραφικές φωτογραφίες, χάρτης εξάπλωσης, βασικές γνώσεις για τα είδη, πρακτικές συμβουλές και άλλες χρήσιμες πληροφορίες, σε ένα σύντομο αλλά πολύ περιεκτικό εγχειρίδιο τσέπης.
Αγορά
|
