
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Συνώνυμα
Ablepharus budaki anatolicus
Tαξινόμηση
Ομοταξαξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Scincidae > Γένος: Ablepharus
Πρόσφατες ταξινομικές αλλαγές: Σχετικά πρόσφατες φυλογενετικές μελέτες βασισμένες σε μιτοχονδριακούς και πυρηνικούς δείκτες έδειξαν ότι το υποείδος Ablepharus budaki anatolicus συνιστά διακριτό εξελικτικό κλάδο με υψηλή διαφοροποίηση και μεγάλες γενετικές αποστάσεις από τον κλάδο του Ablepharus kitaibelii και A. budaki (Skourtanioti et al. 2016, Bozkurt & Olgun 2020) και ως εκ τούτου (σε συνδυασμό με μορφολογικές διαφορές που εμφανίζει) προτείνεται να αντιμετωπίζεται ως ξεχωριστό είδος.
Υποείδη στην Ελλάδα: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Καστελλόριζο και γύρω νησίδες (Ρω, Αγ. Γέωργιος, Ψωράδια, ενδεχομένως και σε άλλες γύρω νησίδες).
Περιγραφή
Μέγιστο μήκος έως και 13 cm μαζί με την ουρά η οποία είναι περίπου 1,5 φορά μεγαλύτερη του σώματος. Η μικρότερη σαύρα αλλά και το μικρότερο χορδωτό της Ευρώπης, μαζί με το συγγενικό Ablepharus kitaibelii. Μακρόστενο σώμα με ατροφικά άκρα, τοποθετημένα μακριά μεταξύ του (τα μπροστινά από τα πίσω), τα οποία χρησιμοποιεί μόνο βοηθητικά όταν κινείται με μικρές ταχύτητες. Όταν θέλει να ξεφύγει και να κινηθεί γρήγορα κινείται κυματοειδώς, όπως τα φίδια. Λόγω των δυσδιάκριτων άκρων, της κίνησης αλλά και γενικής μορφολογίας του, συχνά συγχέεται με μικρό φίδι. Δεν υπάρχει όμως τόσο μικρό φίδι στην Ευρώπη σε κανένα ηλικιακό στάδιο. Το βασικό χρώμα του είναι το καφέ. Η ράχη είναι ανοιχτού καφέ, ενιαίου χρώματος ή σχηματίζει 2 ή 4 λωρίδες/γραμμές κατά μήκος. Το επάνω μέρος των πλευρών είναι σκούρου καφέ χρώματος, ενώ συχνά σχηματίζονται φωτεινές πλευροραχιαίες γραμμές που συνεχίζονται ακόμα και επάνω στην ουρά. Η ουρά είναι χοντρή, μοιάζει με συνέχεια του σώματος και συνήθως σκουραίνει προς το τελείωμα. Ο λαιμός και η κοιλιά είναι μπεζ ή γκρίζα. Τα μάτια είναι μαύρα, αναλογικά μεγάλα και δεν φέρουν βλέφαρα (μοιάζουν με τα μάτια των φιδιών). Τα ανήλικα είναι ίδια με τα ενήλικα, όμως κατά κανόνα έχουν έντονου πορτοκαλί ή κόκκινου χρώματος ουρά που θυμίζει το χρώμα πυρωμένου μετάλλου. Σχεδόν πανομοιότυπος με τον συγγενικό Αβλέφαρο, όμως ο Αβλέφαρος της Λυκίας έχει μακρύτερο ρύγχος και ευδιάκριτο ακουστικό άνοιγμα, μεταξύ άλλων, πιο δυσδιάκριτων μορφολογικών διαφορών.
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Απαντά σε ποικιλία ενδιαιτημάτων τόσο ξηρών όσο και με σχετική υγρασία, με προτιμότερα τα ενδιαιτήματα με πολύ χαμηλή, πυκνή βλάστηση ή/και πλούσια φυλλοστρωμνή, όπου μπορεί να κινείται με κάλυψη και να κρύβεται. Στην Ελλάδα καταγράφεται σε φρυγανικές εκτάσεις, άλση, καλλιέργειες και σε βραχονησίδες.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Ημερόβια και εδαφόβια σαύρα που αποφεύγει όμως την έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες. Το ζεστούς μήνες του έτους δραστηριοποιείται κυρίως πολύ νωρίς το πρωί και πολύ αργά το απόγευμα/σούρουπο ή και στο λυκόφως. Δραστηριοποιείται σχεδόν ολόκληρο τον χρόνο. Έχει τη δυνατότητα να κόβει την ουρά κατά βούληση, όταν συλληφθεί από θηρευτή (αυτοτομία). Σε αυτή την περίπτωση η κομμένη ουρά ξεκινά να κινείται σπασμωδικά, κάτι που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του θηρευτή και να δώσει χρόνο στο ζώο να δραπετεύσει. Η ουρά έχει τη δυνατότητα αναγέννησης μετά το κόψιμο. Πολύ λίγα είναι γνωστά για την οικολογία και βιολογία του είδους, που αναμένεται όμως να μοιάζει σε χαρακτηριστικά με τον συγγενικό Αβλέβαρου.
Διατροφή
Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.
Απειλές / Πιέσεις
Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές, οι αδέσποτες γάτες και η εσκεμμένη θανάτωση, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.
Καθεστώς κινδύνου
Δεν έχει καταχωριστεί ακόμα στην Κόκκινη Λίστα της IUCN και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας.
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα IΙI)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Skourtanioti, E., Kapli, P., Ilgaz, C., Kumlutaş, Y., Avcı, A., Ahmadzadeh, F., Isailović, J.C.n., Gherghel, I., Lymberakis, P., Poulakakis, N. (2016). A reinvestigation of phylogeny and divergence times of the Ablepharus kitaibelii species complex (Sauria, Scincidae) based on mtDNA and nuDNA genes. Molecular Phylogenetics and Evolution 103: 199–214.
2. Bozkurt, E., & Olgun, K. (2020). Taxonomic investigation of the genus Ablepharus (Sauria; Scincidae) with molecular and morphological methods in Anatolian populations. Turk J Zool 44: 134-145.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο