
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Μοστερίτσα, Κερκυραϊκή Σαύρα, Σαύρα της Πίνδου, Σαύρα της Ρούμελης, Γαλαζόλαιμη Σαύρα
Συνώνυμα
Triturus vulgaris schmidtleri
Tαξινόμηση
Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Lacertidae > Γένος: Algyroides
Υποείδη στην Ελλάδα:
Algyroides nigropunctatus kephallithacius (Keymar, 1986): Λευκάδα, Μεγανήσι, Κάλαμος, Ιθάκη, Κεφαλονιά, δυτική Αιτωλοακαρνανία (βλ. Strachinis et al. 2021).
Φερώνυμο υποείδος: Υπόλοιπη κατανομή.
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Δυτική Μακεδονία, Δυτικά και κατά μήκος της οροσειράς της Πίνδου, Κέρκυρα, Οθωνοί, Ερεικούσα, Μαθράκι, Διάπλο Μαθρακίου, Διάκοπο, Λαζαρέτο και Βίδο Κέρκυρας, Παξοί, Αντίπαξοι, Λευκάδα, Μεγανήσι Λευκάδας, Κάλαμος, Κεφαλλονιά, Ιθάκη, δυτικά νομού Φδιώτιδας. Έχει εισαχθεί σε Αττική, Αιγείρα Πελοποννήσου, Σαλαμίνα και Χανιά (πιθανόν και στο Ναύπλιο).
Περιγραφή
Μήκος σώματος έως και 7 cm χωρίς την ουρά, η οποία έχει περίπου το διπλάσιο μήκος. Οι φολίδες της ράχης και των πλευρών είναι έντονα τροπιδωτές. Οι ραχιαίες φολίδες είναι πιο μεγάλες από αυτές των πλευρών. Ο χρωματισμός διαφέρει τόσο μεταξύ των φύλων, όσο και μεταξύ των δύο υποειδών. Τα θηλυκά και των δύο υποειδών έχουν πανομοιότυπο χρωματισμό, σχεδόν ενιαίου καφέ χρώματος ραχιαία, λευκό λαιμό, κοιλιά υπόλευκη ή κίτρινη, ενώ αρκετά συχνά εμφανίζουν μικρά μαύρα στίγματα διάσπαρτα στη ράχη. Τα αρσενικά του φερώνυμου υποείδους έχουν ράχη καφέ χρώματος, τυπικά με διάσπαρτα στίγματα, ελαφρώς σκουρότερες πλευρές, πορτοκαλί-κόκκινη κοιλιά και μπλε λαιμό και κεφάλι. Κατά την περίοδο της αναπαραγωγής οι πλευρές μπορεί να αποκτήσουν πορτοκαλί-κόκκινο χρώμα και μπλε φολίδες στη σειρά. Τα αρσενικά του υποείδους kephallithacius έχουν τυπικά κίτρινη κοιλιά και πράσινο λαιμό, ενώ φέρουν και γαλάζιες-μπλε φολίδες χαμηλά στις πλευρές. Τα χρώματα των αρσενικών γίνονται εντονότερα κατά την αναπαραγωγική περίοδο.
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Φαίνεται να προτιμά ενδιαιτήματα που συνδυάζουν πυκνή βλάστηση, όπως βάτα και άλλους θάμνους, με βράχους ή ξερολιθιές, και τυπικά κοντά σε νερά, όμως μπορεί να εντοπιστεί και σε δάση, ελαιώνες, κήπους και περιβόλια. Από το ύψος της θάλασσας έως και τα 1600 μέτρα υψόμετρο.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Ημερόβια, ευκίνητη σαύρα που σκαρφαλώνει συχνά. Παρατηρείται πιο εύκολα την άνοιξη όταν λιάζεται, καθώς το καλοκαίρι συνήθως αποφεύγει τις υψηλές θερμοκρασίες και δραστηριοποιείται το πρωί και αργά το απόγευμα. Αρκετά δειλή σαύρα που κρύβεται γρήγορα αν απειληθεί. Η αναπαραγωγή λαμβάνει χώρα από τα μέσα της άνοιξης έως τις αρχές του καλοκαιριού. Τα θηλυκά γεννούν δύο φορές, 2-8 αυγά τη φορά. Έχει τη δυνατότητα να κόβει την ουρά κατά βούληση, όταν συλληφθεί από θηρευτή (αυτοτομία). Σε αυτή την περίπτωση η κομμένη ουρά ξεκινά να κινείται σπασμωδικά, κάτι που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του θηρευτή και να δώσει χρόνο στο ζώο να δραπετεύσει.
Διατροφή
Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.
Απειλές / Πιέσεις
Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές και οι αδέσποτες γάτες, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα IV)
β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)
γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Strachinis, I., Poulakakis, N., Karaiskou, N., Patronidis, P., Patramanis, I., Poursanidis, D., Jablonski, D. & Triantafyllidis, A. (2021): Phylogeography and systematics of Algyroides (Sauria: Lacertidae) of the Balkan Peninsula. Zoologica Scripta 50: 282-299.
2. Bowles, P. (2024). Algyroides nigropunctatus. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T61466A137846576.
3. Strachinis, I. & Sagonas, K. (2023). Algyroides nigropunctatus. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο