
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Σαύρα της Ρόδου, Σκυλομεθύρι, Τουρκική Σαύρα
Συνώνυμα
Anatololacerta oertzeni pelasgiana, Lacerta oertzeni, Anatololacerta budaki
Tαξινόμηση
Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Lacertidae > Γένος: Anatololacerta
Πρόσφατες ταξινομικές αλλαγές: Πρόσφατη αναγωγή του υποείδους Anatololacerta oertzeni pelasgiana σε είδος μετά από μοριακές μελέτες (Bellati et al. 2015).
Υποείδη στην Ελλάδα: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Νίσυρος, Τήλος, Σύμη, Σεσκλί, Ρόδος, νησίδες Πεντάνησος και Στρογγυλή Ρόδου, Αλιμιά Χάλκης. Έχει εισαχθεί ακούσια σε Καστελλόριζο και Κάσο (Kornilios & Thanou 2016, Kalaentzis et al 2018).
Περιγραφή
Μέγιστο μήκος σώματος έως και 7,5 cm χωρίς την ουρά, η οποία έχει περίπου το διπλάσιο μήκος. Σώμα ελαφρώς νωτοκοιλιακά πεπλατυσμένο. Παρόμοια σαύρα με τη Σαύρα της Ιωνίας. Το βασικό χρώμα της ράχης είναι καφέ, το οποίο υπό συγκεκριμένες γωνίες ιριδίζει προς το πράσινο χρώμα, αναλόγως και της κατεύθυνσης του φωτός. Πολυάριθμα διάσπαρτα φωτεινά στίγματα διακοσμούν το σώμα και τα άκρα. Κατά κανόνα, δύο φαρδιές πλευροραχιαίες ανοιχτόχρωμες γραμμές διατρέχουν το σώμα, από το κεφάλι έως τη βάση της ουράς, ενώ μια μικρότερη γραμμή ή σειρά από στίγματα διατρέχει τη ράχη κεντρικά. Ο λαιμός των ενηλίκων είναι υπόλευκος, πορτοκαλί ή κοκκινωπός και λευκός/υπόλευκος στα ανήλικα άτομα. Τα νεαρά άτομα έχουν εντυπωσιακή ουρά έντονου τιρκουάζ χρώματος, το οποίο ατονεί προς το ξεθωριασμένο πράσινο όσο μεγαλώνουν σε ηλικία.
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Απαντά συνήθως σε ξηρά, πετρώδη/βραχώδη μεσογειακά ενδιαιτήματα με χαμηλή βλάστηση, ενώ συχνά συναντάται και εντός οικισμών, σε ξερολιθιές και σε αρχαιολογικούς χώρους, συχνά σε μεγάλους αριθμούς.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Ημερόβια σαύρα που δραστηριοποιείται σχεδόν όλο τον χρόνο, ακόμα και τον χειμώνα στις ζεστές ηλιόλουστες ημέρες. Αποφεύγει τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι. Σκαρφαλώνει επιδέξια σε βράχους, θάμνους, ξερολιθιές και κορμούς. Ζευγαρώνει την άνοιξη και το καλοκαίρι, ξεκινώντας συνήθως τον Απρίλιο, έως τα μέσα καλοκαιριού. Τα θηλυκά γεννούν 3-8 αυγά, συχνά δύο φορές το χρόνο. Όπως σχεδόν όλες οι σαύρες, έχει τη δυνατότητα να κόβει την ουρά κατά βούληση, όταν συλληφθεί από θηρευτή (αυτοτομία). Σε αυτή την περίπτωση η κομμένη ουρά ξεκινά να κινείται σπασμωδικά, κάτι που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του θηρευτή και να δώσει χρόνο στο ζώο να δραπετεύσει.
Διατροφή
Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί, αλλά και με μικρότερες σαύρες, όπως σαμιαμίδια και μικρότερα άτομα του είδους της.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.
Απειλές / Πιέσεις
Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές και οι αδέσποτες γάτες, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Bellati, A., Carranza, S., Garcia-Porta, J., Fasola, M., Sindaco, R. (2015): Cryptic diversity within the Anatololacerta species complex (Squamata: Lacertidae) in the Anatolian Peninsula: Evidence from a multi-locus approach. Molecular Phylogenetics and Evolution 82: 219–233.
2. Kalaentzis, K., Strachinis, I., Katsiyiannis, P., Oefinger, P. & Kazilas, C. (2018): New records and an updated list of the herpetofauna of Kastellorizo and the adjacent islet Psomi (Dodecanese, Greece). Herpetology Notes 11: 1009-1019.
3. Kornilios, P., & Thanou, E. (2016). Two additions to the herpetofauna of Kasos (Aegean Sea, Greece) and the role of human-mediated dispersals. Herpetological Review, 47(4), 633-635.
4. Stratakis, E., Lymberakis, P., Speybroeck, J. & Çiçek, K. (2024). Anatololacerta pelasgiana. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T200054655A204967155.
5. Bowles, P. & Stratakis, E. (2023). Anatololacerta pelasgiana. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο