
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Κεφαλονίτικο Κονάκι
Συνώνυμα
Anguis fragilis peloponnesiacus
Tαξινόμηση
Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Anguidae > Γένος: Anguis
Υποείδη στην Ελλάδα: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Ενδημικό της Ελλάδας. Πελοπόννησος, Ιθάκη, Κεφαλονιά, Ζάκυνθος.
Περιγραφή
Μοιάζει με φίδι αλλά ουσιαστικά πρόκειται για άποδη σαύρα. Το μέγιστο μήκος του μαζί με την ουρά φτάνει τα 50 εκατοστά, συνήθως όμως μικρότερο. Από το μήκος αυτό περίπου το 60% καταλαμβάνει η ουρά. Το κεφάλι και το ρύγχος του είναι μακρόστενο και σχετικά πλακουτσωτό. Η ράχη των ενηλίκων είναι ανοιχτού καφέ-χάλκινου ή χρυσού χρώματος. Τυπικά η κοιλιά και οι πλευρές είναι χρώματος σκούρο καφέ και ενίοτε μια σκούρη διακεκομμένη γραμμή διατρέχει τα πρώτα εκατοστά της ράχης κεντρικά. Στους πληθυσμούς της Πελοποννήσου οι πλευροραχιαίες γραμμές σχηματίζουν έντονα κυματιστό-πριονωτό μοτίβο στην περιοχή του λαιμού, ενώ στους νησιωτικούς πληθυσμούς αυτό το μοτίβο είναι αμυδρό και δυσδιάκριτο. Τα ανήλικα άτομα έχουν ακόμα μεγαλύτερη αντίθεση μεταξύ ράχης και πλευρών με χρυσαφί-μπρούτζινη ραχιαία περιοχή και σχεδόν κατάμαυρες πλευρές.Το δέρμα του είναι λείο και γυαλιστερό. Διαθέτει βλέφαρα και ακουστικά ανοίγματα, ενιαία κάτω γνάθο, δύο μεγάλους πνεύμονες, οστέινες πλάκες κάτω από το δέρμα και άλλα χαρακτηριστικά που διαθέτουν οι σαύρες και όχι τα φίδια.
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Προτιμά βιότοπους με σχετική υγρασία και χαμηλή ποώδη βλάστηση, όπως λιβάδια, υγρότοπους, δάση με ανοίγματα, ακόμα και κήπους και χωράφια. Από το ύψος της θάλασσας έως τα 1600 μέτρα υψόμετρο.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά του κοινού Κονακίου.
Διατροφή
Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί. Επίσης θα καταναλώσει περιστασιακά και μικρότερες σαύρες, ακόμα και του ίδιου είδους.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.
Μύθοι για το είδος
Πολύ ευρέως διαδεδομένος μύθος θέλει τα κονάκια δηλητηριώδη και επικίνδυνα. Μέχρι και σχετικά λαϊκά ποιήματα έχουν συνταχθεί που ενισχύουν τον μύθο (π.χ. «Αν σε φάει το κοκάκι, το τσαπί και το φτυαράκι»). Πρόκειται φυσικά για εντελώς ακίνδυνο ερπετό, μη δηλητηριώδες, που δεν μπορεί να προκαλέσει καμία βλάβη στον άνθρωπο.
Απειλές / Πιέσεις
Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές, οι αδέσποτες γάτες και η εσκεμμένη θανάτωση, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)
β) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα III)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Bowles, P. (2024). Anguis cephallonica. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T61467A137846721.
2. Bowles, P. (2023). Anguis cephallonica. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο