
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Κοκκινογάστορας Φρύνος, Φρύνος με κόκκινη κοιλιά
Συνώνυμα
Triturus vulgaris schmidtleri
Tαξινόμηση
Ομοταξία: Αμφίβια > Τάξη: Άνουρα > Οικογένεια: Bombinatoridae > Γένος: Bombina
Υποείδη: Μονοτυπικό είδος.
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Ποταμός Έβρος, στο ύψος των Φερών και της Πτελέας.
Περιγραφή
Μέγιστο μήκος σώματος έως 5 cm. Το ρύγχος είναι κοντό και στρογγυλεμένο. Οι κόρες ματιού έχουν σχήμα καρδιάς. Ράχη με βασικό χρώμα ανοιχτό καφέ-λαδί και διάσπαρτες πράσινες κηλίδες. Η κοιλιά έχει βασικό χρώμα μαύρο με έντονες πορτοκαλί ή κόκκινες κηλίδες και μικρά ασπρόμαυρα στίγματα σε σχήμα μικρών δακτυλίων. Η ράχη φέρει πολλά μικρά διάσπαρτα φύματα (πιο λεία από αυτά της Κιτρινομπομπίνας) και δερματικούς αδένες που εκκρίνουν τοξίνες σε περίπτωση απειλής. Ο φωνητικός σάκος των αρσενικών βρίσκεται στο λαιμό.
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Συναντάται σε στάσιμα ρηχά νερά, όπως σε λιμνία, πλημμυρισμένες εκτάσεις, τέλματα, κτλ. Στην Ελλάδα εντοπίζεται από το ύψος της θάλασσας έως 50 m υψόμετρο, ενώ σε ολόκληρη την κατανομή του είδους φτάνει έως τα 750 m υψόμετρο (Τσεχία).
Βιολογία / Συμπεριφορά
Πολύ δειλός φρύνος που καταδύεται αμέσως στο νερό μόλις αντιληφθεί κίνδυνο. Η αναπαραγωγή ξεκινά αργά την άνοιξη και συνεχίζει και το καλοκαίρι και τα θηλυκά γεννούν αρκετές φορές μικρές συστάδες αυγών, λιγότερων των 30, έως και 300 αυγά συνολικά σε όλη την αναπαραγωγική περίοδο. Τα θηλυκά συνήθως ζευγαρώνουν κάθε 2 χρόνια. Όταν απειληθεί καμπυλώνει το σώμα και τα άκρα του προς τα πάνω, κρύβοντας τα μάτια με τα μπροστινά άκρα, ενώ ταυτόχρονα επιδεικνύει τα έντονα χρώματα της κοιλιάς του, προειδοποιώντας έτσι για το τοξικό υγρό που μπορεί να εκκρίνει. Δραστηριοποιείται από νωρίς την άνοιξη έως αργά το φθινόπωρο, τόσο την ημέρα όσο και τη νύχτα, και πέφτει σε λήθαργο κάτω από πέτρες και αντικείμενα στις δυσμενείς συνθήκες πολύ υψηλών ή χαμηλών θερμοκρασιών και ξηρασίας. Ωριμάζει σεξουαλικά μεταξύ του 2ου και 4ου έτους της ηλικίας του ενώ μπορεί να ξεπεράσει τα 12 χρόνια ζωής.
Διατροφή
Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Εκκρίνει σχετικά ήπιες τοξίνες από αδένες του δέρματος αν απειληθεί. Οι δραστικές ουσίες που έχουν εντοπιστεί είναι οι Μπομπισίνη (bombesin) και η σεροτονίνη (5-υδροξυτρυπταμίνη – 5-hydroxytryptamine) (Forrester, 2018). Πολύ σπάνια προκαλεί ερεθισμό σε επαφή με το δέρμα σε ευαίσθητα άτομα, ενώ προκαλεί ερεθισμό σε επαφή με τα μάτια και συμπτώματα δηλητηρίασης στην περίπτωση της κατάποσης.
Απειλές / Πιέσεις
Υποβάθμιση και καταστροφή των βιοτόπων του είδους, ρύπανση ή/και αποξήρανση των επιφανειακών υδάτων που χρησιμοποιούνται ως θέσεις αναπαραγωγής, η εισαγωγή ξενικών ειδών (κυρίως ψαριών), κλιματική αλλαγή και δρόμοι, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2023) και ως Κινδυνεύον (EN) στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Η Κοκκινομπομπίνα προστατεύεται από:
α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παραρτήματα II και IV)
β) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Forrester, M.B.BS. (2018). Pediatric Exposures to Bombina Toads Reported to Poison Centers. Pediatric Emergency Care, 34(1): 25-26.
2. IUCN SSC Amphibian Specialist Group (2023). Bombina bombina. The IUCN Red List of Threatened Species 2021: e.T2865A89699662.
3. Kypraios, S.V. (2023). Bombina bombina. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο