Κοκκινομπομπίνα

Bombina bombina (Linnaeus, 1761)

Άλλες Ονομασίες

Κοκκινογάστορας Φρύνος, Φρύνος με κόκκινη κοιλιά

Συνώνυμα

Triturus vulgaris schmidtleri

Tαξινόμηση

Ομοταξία: Αμφίβια > Τάξη: Άνουρα > Οικογένεια: Bombinatoridae > Γένος: Bombina

Υποείδη: Μονοτυπικό είδος.

 

Εξάπλωση στην Ελλάδα

Ποταμός Έβρος, στο ύψος των Φερών και της Πτελέας.

 

Περιγραφή

Μέγιστο μήκος σώματος έως 5 cm. Το ρύγχος είναι κοντό και στρογγυλεμένο. Οι κόρες ματιού έχουν σχήμα καρδιάς. Ράχη με βασικό χρώμα ανοιχτό καφέ-λαδί και διάσπαρτες πράσινες κηλίδες. Η κοιλιά έχει βασικό χρώμα μαύρο με έντονες πορτοκαλί ή κόκκινες κηλίδες και μικρά ασπρόμαυρα στίγματα σε σχήμα μικρών δακτυλίων. Η ράχη φέρει πολλά μικρά διάσπαρτα φύματα (πιο λεία από αυτά της Κιτρινομπομπίνας) και δερματικούς αδένες που εκκρίνουν τοξίνες σε περίπτωση απειλής. Ο φωνητικός σάκος των αρσενικών βρίσκεται στο λαιμό.

Φωτογραφίες είδους

(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).

Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Συναντάται σε στάσιμα ρηχά νερά, όπως σε λιμνία, πλημμυρισμένες εκτάσεις, τέλματα, κτλ. Στην Ελλάδα εντοπίζεται από το ύψος της θάλασσας έως 50 m υψόμετρο, ενώ σε ολόκληρη την κατανομή του είδους φτάνει έως τα 750 m υψόμετρο (Τσεχία).

 

Βιολογία / Συμπεριφορά

Πολύ δειλός φρύνος που καταδύεται αμέσως στο νερό μόλις αντιληφθεί κίνδυνο. Η αναπαραγωγή ξεκινά αργά την άνοιξη και συνεχίζει και το καλοκαίρι και τα θηλυκά γεννούν αρκετές φορές μικρές συστάδες αυγών, λιγότερων των 30, έως και 300 αυγά συνολικά σε όλη την αναπαραγωγική περίοδο. Τα θηλυκά συνήθως ζευγαρώνουν κάθε 2 χρόνια. Όταν απειληθεί καμπυλώνει το σώμα και τα άκρα του προς τα πάνω, κρύβοντας τα μάτια με τα μπροστινά άκρα, ενώ ταυτόχρονα επιδεικνύει τα έντονα χρώματα της κοιλιάς του, προειδοποιώντας έτσι για το τοξικό υγρό που μπορεί να εκκρίνει. Δραστηριοποιείται από νωρίς την άνοιξη έως αργά το φθινόπωρο, τόσο την ημέρα όσο και τη νύχτα, και πέφτει σε λήθαργο κάτω από πέτρες και αντικείμενα στις δυσμενείς συνθήκες πολύ υψηλών ή χαμηλών θερμοκρασιών και ξηρασίας. Ωριμάζει σεξουαλικά μεταξύ του 2ου και 4ου έτους της ηλικίας του ενώ μπορεί να ξεπεράσει τα 12 χρόνια ζωής.

 

Διατροφή

Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.

 

Δηλητήριο / Τοξίνες

Εκκρίνει σχετικά ήπιες τοξίνες από αδένες του δέρματος αν απειληθεί. Οι δραστικές ουσίες που έχουν εντοπιστεί είναι οι Μπομπισίνη (bombesin) και η σεροτονίνη (5-υδροξυτρυπταμίνη – 5-hydroxytryptamine) (Forrester, 2018). Πολύ σπάνια προκαλεί ερεθισμό σε επαφή με το δέρμα σε ευαίσθητα άτομα, ενώ προκαλεί ερεθισμό σε επαφή με τα μάτια και συμπτώματα δηλητηρίασης στην περίπτωση της κατάποσης.

 

Απειλές / Πιέσεις

Υποβάθμιση και καταστροφή των βιοτόπων του είδους, ρύπανση ή/και αποξήρανση των επιφανειακών υδάτων που χρησιμοποιούνται ως θέσεις αναπαραγωγής, η εισαγωγή ξενικών ειδών (κυρίως ψαριών), κλιματική αλλαγή και δρόμοι, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.

 

Καθεστώς κινδύνου

Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2023) και ως Κινδυνεύον (EN) στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

 

Καθεστώς προστασίας

Η Κοκκινομπομπίνα προστατεύεται από:

α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παραρτήματα II και IV)

β) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)

 

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Forrester, M.B.BS. (2018). Pediatric Exposures to Bombina Toads Reported to Poison Centers. Pediatric Emergency Care, 34(1): 25-26.

2. IUCN SSC Amphibian Specialist Group (2023). Bombina bombina. The IUCN Red List of Threatened Species 2021: e.T2865A89699662.

3. Kypraios, S.V. (2023). Bombina bombina. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.

Συγγενικά είδη:

Μέγιστο μήκος σώματος έως 5cm. Κοντό και στρογγυλεμένο ρύγχος και καρδιόσχημες κόρες ματιού. Ο χρωματισμός της ράχης είναι ανοιχτό καφέ-λαδί, ενώ το βασικό χρώμα της κοιλιάς είναι κίτρινο ή ανοιχτό πορτοκαλί...

Σχετικά Άρθρα:

Articles

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!   Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι

Read More »
error: Content is protected !!