Μεσογειακός Χαμαιλέοντας

Chamaeleo chamaeleon (Linnaeus, 1758)

Άλλες Ονομασίες

Ακκανομούτας, Δρεπανόρα, Δρεπανοράχη, Δρεπανούρα, Κοινός Χαμαιλέοντας, Χαμολιός, Χαμουλιός

Συνώνυμα

Triturus vulgaris schmidtleri

Tαξινόμηση

Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Chamaeleonidae > Γένος: Chamaeleo

Υποείδη στην Ελλάδα: Στην Ελλάδα απαντά το φερώνυμο υποείδος.

  

Εξάπλωση στην Ελλάδα

Μόνο στη Σάμο. Παλιές αναφορές από Χίο και Κρήτη πιθανότατα είναι λανθασμένες. Υπάρχει μια αναφορά από τη Ρόδο (Bader et al. 2009) ενός μεμονωμένου ατόμου αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί ποτέ πληθυσμός στο νησί.

 

Περιγραφή

Ολικό μήκος έως και 30 cm (συνήθως λιγότερο) μαζί με την ουρά η οποία έχει μήκος περίπου ίσο ή μικρότερο του σώματος. Σώμα έντονα πλευρικά πεπλατυσμένο. Τα δάχτυλα και η ουρά του είναι τροποποιημένα για δενδρόβια ζωή και λειτουργούν ως συλληπτήρια όργανα που βοηθούν στην αναρρίχηση. Τα μάτια του κινούνται ανεξάρτητα έχοντας τη δυνατότητα να κοιτούν ταυτόχρονα προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Στο κεφάλι σχηματίζεται κάσκα. Έχει τη δυνατότητα να προσαρμόζεται χρωματικά ανάλογα με το περιβάλλον, τη θερμοκρασία ή τις διαθέσεις του και τα χρώματα κυμαίνονται από πράσινο, γκρι, καφέ και μαύρο, με ή χωρίς σχέδια και κηλίδες χρώματος άσπρο, κίτρινο, πράσινο, καφέ και μαύρο. Διαθέτει πολύ μεγάλη συλληπτήρια και κολλώδη γλώσσα την οποία εκτινάσσει για να συλλάβει τη λεία του.

Φωτογραφίες είδους

(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).

Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Ξηρές περιοχές με πυκνή βλάστηση και μαλακό αμμώδες έδαφος, σε όλο το νησί, αλλά κυρίως σε παράκτιες περιοχές.

 

Βιολογία / Συμπεριφορά

Πολύ ντροπαλό είδος με κρυπτική συμπεριφορά, αποκλειστικά ημερόβιο. Κινείται προσεκτικά και αργά εντός της πυκνής βλάστησης, συχνά με μπρος-πίσω κινήσεις που θυμίζουν την κίνηση κλαδιών και φύλλων στον άνεμο. Κατεβαίνει στο έδαφος μόνο αν δεν υπάρχει υπέργεια σύνδεση με βλάστηση προς την κατεύθυνση που θέλει να κινηθεί ή για να γεννήσουν τα αυγά τους τα θηλυκά. Μοναχικά ζώα που συχνά μάχονται για την επικράτεια. Η αναπαραγωγική περίοδος λαμβάνει χώρα από μέσα καλοκαιριού μέχρι αρχές φθινοπώρου. Τα θηλυκά γεννούν 5-35 αυγά τα οποία εναποθέτουν σε στοές που σκάβουν σε μαλακό χώμα ή άμμο. Η ένταση κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος είναι μεγάλη, έτσι το 30-40% των θηλυκών μπορεί να αποβιώσει μετά από αυτήν. Δεν ζει περισσότερο από τρία χρόνια συνολικά.

 

Διατροφή

Τρέφεται κυρίως με έντομα, αλλά μπορεί να τραφεί σπάνια και με μικρές σαύρες ή νεοσσούς.

 

Δηλητήριο / Τοξίνες

Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.

 

Απειλές / Πιέσεις

Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές, τα αδέσποτα ζώα και η παράνομη συλλογή, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.

 

Καθεστώς κινδύνου

Δεν έχει αξιολογηθεί στην Κόκκινη Λίστα της IUCN όσον αφορά τον ευρωπαϊκό (ελληνικό) πληθυσμό. Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2012) σε παγκόσμιο επίπεδο και ως είδος Κινδυνεύον (EN) στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

 

Καθεστώς προστασίας

Προστατεύεται από:

α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα IV)

β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)

γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)

δ) τη Σύμβαση CITES (Παράρτημα II)

 

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Bader, A., Riegler, C., Grillitsch, H. (2009). The herpetofauna of the Island of Rhodes (Dodecanese, Greece). Herpetozoa, 21: 147–169.

2. Vogrin, M., Corti, C., Pérez Mellado, V., Sá-Sousa, P., Cheylan, M., Pleguezuelos, J., Baha El Din, S. & Al Johany, A.M.H. (2012). Chamaeleo chamaeleon. The IUCN Red List of Threatened Species 2012: e.T157246A743434.

3. Dimaki, M. (2023). Chamaeleo chamaeleon. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.


Κάλεσμα αρσενικών:


Καθεστώς Κινδύνου:


Καθεστώς Προστασίας:

Σχετικά Άρθρα:

Articles

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!   Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι

Read More »
error: Content is protected !!