Στικτή Νεροχελώνα

Emys orbicularis (Linnaeus, 1758)

Άλλες Ονομασίες

Βαλτοχελώνα, Στικτόλαιμη Νεροχελώνα

Συνώνυμα

Triturus vulgaris schmidtleri

Tαξινόμηση

Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Χελώνια > Οικογένεια: Emydidae > Γένος: Emys

Υποείδη στην Ελλάδα: Στη βορειο-ανατολική Ελλάδα απαντά το φερώνυμο υποείδος και στην υπόλοιπη κατανομή το υποείδος Emys orbicularis hellenica (Valenciennes, 1832).

 

Εξάπλωση στην Ελλάδα

Ηπειρωτική Ελλάδα, Πελοπόννησος, Εύβοια, Κέρκυρα, Λευκάδα, Κεφαλλονιά, Ζάκυνθος, Θάσος, Σαμοθράκη, Λήμνος, Λέσβος, Σάμος, Κως.

 

Περιγραφή

Μήκος χελύου (καβουκιού) μέχρι και 25 cm, συνήθως όμως δεν ξεπερνά τα 20 cm. Τα θηλυκά μεγαλύτερα από τα αρσενικά. Τυπικό χρώμα χελύου και δέρματος  μαύρο με μικρά διάσπαρτα κίτρινα στίγματα. Σε πολλές περιπτώσεις το χέλυο αντί για στίγματα μπορεί να φέρει κίτρινες ακτίνες ή να μην φέρει καθόλου στίξη, να είναι μονόχρωμο μαύρο ή ακόμα και κοκκινωπό, στο χρώμα της σκουριάς. Τα μάτια είναι κίτρινα, πορτοκαλί ή κόκκινα, ενώ στο υποείδος Emys orbicularis hellenica περιγράφεται πως η ίριδα του ματιού είναι άσπρη. Το πλάστρον (κάτω μέρος καβουκιού) είναι από κίτρινο έως κόκκινο με ακανόνιστα μαύρα σχέδια και γραμμώσεις. Το χέλυο είναι στρογγυλεμένο και αρκετά ψηλό/θολωτό για νεροχελώνα. Το ρύγχος πιο κοντό από της Γραμμωτή νεροχελώνας. Οι νεοσσοί φέρουν μια τρόπιδα κατά μήκος του χελύου.

Φωτογραφίες είδους

(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).

Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Προτιμά στάσιμα ή ελαφρώς ρέοντα νερά με υδρόβια βλάστηση και μαλακό, αμμώδες έδαφος. Από υφάλμυρους παράκτιους υγρότοπους, βάλτους, κανάλια, παραποτάμους και λιμνία, μέχρι ρυάκια σε δάση. Από το ύψος της θάλασσας έως και 1400 μέτρα υψόμετρο.

 

Βιολογία / Συμπεριφορά

Δειλή και ντροπαλή χελώνα που κρύβεται αμέσως στο νερό μόλις αισθανθεί κίνδυνο. Ημερόβιο είδος. Συχνά λιάζεται επάνω σε κορμούς ή πέτρες μέσα στο νερό ή στις ακτές των υδατοσυλλογών που διαβιεί. Κυνηγάει ή αναζητεί την τροφή της εντός νερού. Ζευγαρώνει κυρίως την άνοιξη αλλά έχει παρατηρηθεί να ζευγαρώνει και το φθινόπωρο. Τα θηλυκά είναι πολύ επιλεκτικά με το σημείο ωοαπόθεσης και μπορεί να κινηθούν σε σχετικά μεγάλες αποστάσεις έως ότου βρουν το κατάλληλο μέρος, το οποίο πρέπει να περιλαμβάνει μαλακό υπόστρωμα. Τα θηλυκά γεννούν 3-20 αυγά σε τρύπες που σκάβουν σε μαλακό χώμα, τα οποία εκκολάπτονται μετά από 2-4 μήνες. Τα νεογνά έχουν μήκος χελύου 2-2,5 cm. Τα αρσενικά ωριμάζουν σεξουαλικά κατά το 6ο με 13ο έτος της ηλικίας τους, ενώ τα θηλυκά πολύ αργότερα, κατά το 18ο με 20ό έτος. Το προσδόκιμο ζωής του είδους είναι 40-60 χρόνια, όμως μπορεί να ξεπεράσει τα 100 χρόνια ζωής σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

 

Διατροφή

Τρέφεται κυρίως με ασπόνδυλα αλλά και με ψάρια, αμφίβια, μικρά φίδια και πτώματα ζώων. Ενίοτε θα τραφεί με φυτική τροφή, ειδικά στην ενήλικη φάση.

 

Απειλές / Πιέσεις

Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης, η ρύπανση ή η αποξήρανση των επιφανειακών υδάτων, οι «καθαρισμοί» των ρεμάτων με βαριά μηχανήματα και τα υποτιθέμενα αντιπλημμυρικά έργα με εγκιβωτισμούς των κοίτεων και αποψίλωση της παρόχθιας βλάστησης, οι δρόμοι, η εισαγωγή ξενικών ειδών, τα αδέσποτα ζώα, οι φωτιές των καλαμιών, η παράνομη συλλογή και η κλιματική αλλαγή, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους. Το είδος κινδυνεύει άμεσα με εξαφάνιση από τα νησιά Σαμοθράκης και Λήμνου.

 

Καθεστώς κινδύνου

Αξιολογείται ως είδος Σχεδόν Απειλούμενο (NT) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (1996) και Χαμηλού Κινδύνου (LC) στοn Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

 

Καθεστώς προστασίας

Προστατεύεται από:

α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παραρτήματα II και IV)

β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ.67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)

γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)

 

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Tortoise & Freshwater Turtle Specialist Group. (1996). Emys orbicularis (errata version published in 2016). The IUCN Red List of Threatened Species 1996: e.T7717A97292665. 


Κάλεσμα αρσενικών:


Καθεστώς Κινδύνου:


Καθεστώς Προστασίας:

Σχετικά Άρθρα:

Articles

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!   Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι

Read More »
error: Content is protected !!