
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Ελληνική Σαύρα, Σπελεχός
Συνώνυμα
Archaeolacerta graeca, Lacerta graeca
Tαξινόμηση
Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Lacertidae > Γένος: Hellenolacerta
Υποείδη στην Ελλάδα: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Πελοπόννησος. Ενδημικό είδος της Πελοποννήσου.
Περιγραφή
Μέγιστο μήκος σώματος έως και 8 cm (σπάνια περισσότερο) χωρίς την ουρά, η οποία έχει περίπου το διπλάσιο μήκος. Χρώμα ράχης καφέ, λαδί ή γκρίζο με σκούρα καφέ-μαύρα στίγματα. Οι πλευρές είναι σκούρο καφέ με φωτεινά στίγματα. Η κάτω γνάθος, ο λαιμός και η κοιλιά είναι υπόλευκου, κίτρινου ή πορτοκαλί χρώματος με μαύρα στίγματα. Και στα δύο φύλα εμφανίζεται μία γαλάζια-μπλε κηλίδα στις πλευρές, πάνω από τα μπροστινά άκρα, ενώ στα αρσενικά εμφανίζονται επιπλέον μπλε κηλίδες κατά μήκος των πλευρών. Ο λαιμός είναι μακρύς και το κεφάλι μακρόστενο. Τα ανήλικα, πολύ νεαρά άτομα έχουν έντονη γαλάζια-τιρκουάζ ουρά. Τα αρσενικά έχουν λεπτότερο σώμα και μεγαλύτερο κεφάλι από τα θηλυκά. Οι ανατολικοί πληθυσμοί φαίνεται να έχουν πιο μεγάλα και πιο έντονα στίγματα στη ράχη και το κεφάλι.
Φωτογραφίες είδους
(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Απαντά κυρίως σε βραχώδεις περιοχές και δάση ή μακκί με σχετική υγρασία. Συχνά χρησιμοποιεί πρανή δρόμων με σχισμές. Από το ύψος της θάλασσας έως τα 1700 μέτρα υψόμετρο.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Ημερόβια σαύρα που αποφεύγει τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Σκαρφαλώνει επιδέξια σε βράχους και πρανή δρόμων. Δραστηριοποιείται σχεδόν όλο το χρόνο, ενώ τον χειμώνα παρατηρείται μόνο στις ζεστές ηλιόλουστες ημέρες. Ζευγαρώνει την άνοιξη και τα θηλυκά γεννούν 1-7 αυγά κάθε φορά, τέλη άνοιξης ή αρχές καλοκαιριού. Έχει τη δυνατότητα να κόβει την ουρά κατά βούληση, όταν συλληφθεί από θηρευτή (αυτοτομία). Σε αυτή την περίπτωση η κομμένη ουρά ξεκινά να κινείται σπασμωδικά, κάτι που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του θηρευτή και να δώσει χρόνο στο ζώο να δραπετεύσει.
Διατροφή
Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.
Απειλές / Πιέσεις
Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές και οι αδέσποτες γάτες, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα IV)
β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)
γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Bowles, P. & Crnobrnja-Isailović, J. (2024). Hellenolacerta graeca. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T61523A137852588.
2. Bowles, P. & Crnobrnja-Isailović, J. (2023). Hellenolacerta graeca. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο