Γραικόσαυρα

Hellenolacerta graeca (Bedriaga, 1886)

Άλλες Ονομασίες

Ελληνική Σαύρα, Σπελεχός

Συνώνυμα

Archaeolacerta graeca, Lacerta graeca

Tαξινόμηση

Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Lacertidae > Γένος: Hellenolacerta 

Υποείδη στην Ελλάδα: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).

 

Εξάπλωση στην Ελλάδα

Πελοπόννησος. Ενδημικό είδος της Πελοποννήσου.

 

Περιγραφή

Μέγιστο μήκος σώματος έως και 8 cm (σπάνια περισσότερο) χωρίς την ουρά, η οποία έχει περίπου το διπλάσιο μήκος. Χρώμα ράχης καφέ, λαδί ή γκρίζο με σκούρα καφέ-μαύρα στίγματα. Οι πλευρές είναι σκούρο καφέ με φωτεινά στίγματα. Η κάτω γνάθος, ο λαιμός και η κοιλιά είναι υπόλευκου, κίτρινου ή πορτοκαλί χρώματος με μαύρα στίγματα. Και στα δύο φύλα εμφανίζεται μία γαλάζια-μπλε κηλίδα στις πλευρές, πάνω από τα μπροστινά άκρα, ενώ στα αρσενικά εμφανίζονται επιπλέον μπλε κηλίδες κατά μήκος των πλευρών. Ο λαιμός είναι μακρύς και το κεφάλι μακρόστενο. Τα ανήλικα, πολύ νεαρά άτομα έχουν έντονη γαλάζια-τιρκουάζ ουρά. Τα αρσενικά έχουν λεπτότερο σώμα και μεγαλύτερο κεφάλι από τα θηλυκά. Οι ανατολικοί πληθυσμοί φαίνεται να έχουν πιο μεγάλα και πιο έντονα στίγματα στη ράχη και το κεφάλι.

Φωτογραφίες είδους

(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).

Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Απαντά κυρίως σε βραχώδεις περιοχές και δάση ή μακκί με σχετική υγρασία. Συχνά χρησιμοποιεί πρανή δρόμων με σχισμές. Από το ύψος της θάλασσας έως τα 1700 μέτρα υψόμετρο.

 

Βιολογία / Συμπεριφορά

Ημερόβια σαύρα που αποφεύγει τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Σκαρφαλώνει επιδέξια σε βράχους και πρανή δρόμων. Δραστηριοποιείται σχεδόν όλο το χρόνο, ενώ τον χειμώνα παρατηρείται μόνο στις ζεστές ηλιόλουστες ημέρες. Ζευγαρώνει την άνοιξη και τα θηλυκά γεννούν 1-7 αυγά κάθε φορά, τέλη άνοιξης ή αρχές καλοκαιριού. Έχει τη δυνατότητα να κόβει την ουρά κατά βούληση, όταν συλληφθεί από θηρευτή (αυτοτομία). Σε αυτή την περίπτωση η κομμένη ουρά ξεκινά να κινείται σπασμωδικά, κάτι που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του θηρευτή και να δώσει χρόνο στο ζώο να δραπετεύσει.

 

Διατροφή

Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.

 

Δηλητήριο / Τοξίνες

Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.

 

Απειλές / Πιέσεις

Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές και οι αδέσποτες γάτες, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.

 

Καθεστώς κινδύνου

Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

 

Καθεστώς προστασίας

Προστατεύεται από:

α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα IV)

β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)

γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)

 

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Bowles, P. & Crnobrnja-Isailović, J. (2024). Hellenolacerta graeca. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T61523A137852588. 

2. Bowles, P. & Crnobrnja-Isailović, J. (2023). Hellenolacerta graeca. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.


Κάλεσμα αρσενικών:


Καθεστώς Κινδύνου:


Καθεστώς Προστασίας:

Συγγενικά είδη:

Ολικό μήκος συνήθως 10cm μαζί με την ουρά, συνήθως μικρότερο. Το σώμα του διατρέχεται συνήθως από σειρές επιμήκων φυμάτων παράλληλα με το μήκος του. Πλατύ κεφάλι, μάτια αναλογικά...
Ολικό μήκος συνήθως 10 cm μαζί με την ουρά, συνήθως μικρότερο. Το σώμα του διατρέχεται συνήθως από σειρές επιμήκων φυμάτων παράλληλα με το μήκος του. Πλατύ κεφάλι, μάτια αναλογικά μεγάλα...
Ολικό μήκος συνήθως 10cm μαζί με την ουρά, συνήθως μικρότερο. Το σώμα του διατρέχεται συνήθως από 10 σειρές επιμήκων φυμάτων παράλληλα με το μήκος του. Πλατύ κεφάλι, μάτια αναλογικά μεγάλα...
Ολικό μήκος συνήθως 10cm μαζί με την ουρά. Το σώμα του διατρέχεται συνήθως από 10 σειρές επιμήκων φυμάτων παράλληλα με το μήκος του. Πλατύ κεφάλι, μάτια αναλογικά μεγάλα με κατακόρυφη κόρη σε συνθήκες...
Ολικό μήκος συνήθως 10cm μαζί με την ουρά, σπάνια μεγαλύτερο. Το σώμα του διατρέχεται συνήθως από 12 σειρές επιμήκων φυμάτων παράλληλα με το μήκος του. Πλατύ κεφάλι, μάτια αναλογικά μεγάλα με κατακόρυφη...

Σχετικά Άρθρα:

Articles

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!   Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι

Read More »
error: Content is protected !!