
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Κορνήλιος, Μονήμερος, Σκυλομεθύρια, Σκυλομεντέρια, Χρυσίζουσα Σαύρα
Συνώνυμα
Trachylepis aurata, Mabuya aurata, Euprepis auratus
Tαξινόμηση
Ομοταξαξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Scincidae > Γένος: Heremites
Υποείδη στην Ελλάδα: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Σάμος, Κως, Σύμη, Ρόδος, Καστελλόριζο.
Περιγραφή
Μέγιστο ολικό μήκος σώματος έως 10 cm με την ουρά να έχει περίπου το ίδιο μήκος. Εύρωστο, κυλινδρικό σώμα και ουρά και μεγάλα άκρα συγκριτικά με τα άλλα είδη της οικογένειας Scincidae. Το βασικό χρώμα της ράχης (φόντο) είναι χρυσαφί και γυαλιστερό δίνοντας μια μεταλλική όψη, ενώ δύο παράλληλες σειρές μαύρων εγκάρσιων μπαρών διατρέχουν τη ράχη κατά μήκος της ξεκινώντας από το κεφάλι και φτάνοντας έως την ουρά. Οι πλευρές είναι χρώματος σκούρου καφέ, σχεδόν μαύρο και διατρέχονται από κατακόρυφες σειρές-μπάρες άσπρων στιγμάτων. Συνήθως φωτεινές πλευροραχιαίες γραμμές εκτείνονται από το μάτι έως τη βάση της ουράς, ενώ μια ελαφρώς τεθλασμένη άσπρη γραμμή διατρέχει κάθε πλευρά, από τα άνω χείλη έως τα πίσω άκρα. Ο λαιμός και η κοιλιά είναι υπόλευκου χρώματος. Τα ανήλικα έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τα ενήλικα.
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Συναντάται κυρίως σε σχετικά ξηρά ενδιαιτήματα με άφθονες πέτρες και χαμηλή, πυκνή βλάστηση, συχνά κοντά σε ρεματιές ή ξηροποτάμους, αλλά και σε ερείπια, ξερολιθιές, θαμνότοπους, ελαιώνες και κήπους σπιτιών.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Ημερόβια σαύρα που κινείται κυρίως στο έδαφος, συχνά όμως σκαρφαλώνει σε βράχους, ξερολιθιές και θάμνους. Δραστηριοποιείται σχεδόν ολόκληρο τον χρόνο, ειδικά στις πιο νότιες περιοχές, όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες. Συχνά παρατηρείται να λιάζεται το πρωί ή αργά το απόγευμα. Πολύ ντροπαλή σαύρα που θα αποσυρθεί αμέσως και ταχύτατα μόλις αντιληφθεί πιθανή απειλή. Το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας κρύβεται και κινείται κάτω και δίπλα από πέτρες, μέσα στη βλάστηση και μέσα σε σχισμές βράχων και του εδάφους, ακολουθώντας έναν κρυπτικό τρόπο ζωής. Η αναπαραγωγική περίοδος ξενικά την άνοιξη και τα θηλυκά γεννούν 3-8 νεογνά (ωοζωοτοκία) στα μέσα του καλοκαιριού.
Διατροφή
Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί, πιθανόν και με μικρότερες σαύρες.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.
Μύθοι για το είδος
Σε κάποιες περιοχές, όπως στη Σύμη, θεωρείται δηλητηριώδης και επικίνδυνη σαύρα και ότι δηλητηριάζει με το στόμα ή την ουρά! Στις περιοχές αυτές της δίνεται η ονομασία «Μονήμερος» η οποία συνοδεύεται από τον μύθο ότι αν κάποιος/κάποια δαγκωθεί, έχει μόνο μια ημέρα ζωής. Πρόκειται όμως για μη δηλητηριώδες και εντελώς ακίνδυνο ερπετό, όπως άλλωστε όλες οι σαύρες της Ευρώπης.
Απειλές / Πιέσεις
Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές, οι αδέσποτες γάτες και η εσκεμμένη θανάτωση, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2008) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα III)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Lymberakis, P., Tok, V., Ugurtas, I.H., Sevinç, M., Nilson, G., Akarsu, F. & Kaya, U. (2017). Heremites auratus (amended version of 2009 assessment). The IUCN Red List of Threatened Species 2017: e.T157291A120690621.
2. Strachinis, Ι. & Sagonas, Κ. (2023). Heremites auratus. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο