Χρυσόσαυρα

Heremites auratus (Linnaeus, 1758)

Άλλες Ονομασίες

Κορνήλιος, Μονήμερος, Σκυλομεθύρια, Σκυλομεντέρια, Χρυσίζουσα Σαύρα

Συνώνυμα

Trachylepis aurata, Mabuya aurata, Euprepis auratus

Tαξινόμηση

Ομοταξαξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Scincidae > Γένος: Heremites

Υποείδη στην Ελλάδα: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).

 

Εξάπλωση στην Ελλάδα

Σάμος, Κως, Σύμη, Ρόδος, Καστελλόριζο.

 

Περιγραφή

Μέγιστο ολικό μήκος σώματος έως 10 cm με την ουρά να έχει περίπου το ίδιο μήκος. Εύρωστο, κυλινδρικό σώμα και ουρά και μεγάλα άκρα συγκριτικά με τα άλλα είδη της οικογένειας Scincidae. Το βασικό χρώμα της ράχης (φόντο) είναι χρυσαφί και γυαλιστερό δίνοντας μια μεταλλική όψη, ενώ δύο παράλληλες σειρές μαύρων εγκάρσιων μπαρών διατρέχουν τη ράχη κατά μήκος της ξεκινώντας από το κεφάλι και φτάνοντας έως την ουρά. Οι πλευρές είναι χρώματος σκούρου καφέ, σχεδόν μαύρο και διατρέχονται από κατακόρυφες σειρές-μπάρες άσπρων στιγμάτων. Συνήθως φωτεινές πλευροραχιαίες γραμμές εκτείνονται από το μάτι έως τη βάση της ουράς, ενώ μια ελαφρώς τεθλασμένη άσπρη γραμμή διατρέχει κάθε πλευρά, από τα άνω χείλη έως τα πίσω άκρα. Ο λαιμός και η κοιλιά είναι υπόλευκου χρώματος. Τα ανήλικα έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τα ενήλικα.

Φωτογραφίες είδους

(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).

Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Συναντάται κυρίως σε σχετικά ξηρά ενδιαιτήματα με άφθονες πέτρες και χαμηλή, πυκνή βλάστηση, συχνά κοντά σε ρεματιές ή ξηροποτάμους, αλλά και σε ερείπια, ξερολιθιές, θαμνότοπους, ελαιώνες και κήπους σπιτιών.

 

Βιολογία / Συμπεριφορά

Ημερόβια σαύρα που κινείται κυρίως στο έδαφος, συχνά όμως σκαρφαλώνει σε βράχους, ξερολιθιές και θάμνους. Δραστηριοποιείται σχεδόν ολόκληρο τον χρόνο, ειδικά στις πιο νότιες περιοχές, όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες. Συχνά παρατηρείται να λιάζεται το πρωί ή αργά το απόγευμα. Πολύ ντροπαλή σαύρα που θα αποσυρθεί αμέσως και ταχύτατα μόλις αντιληφθεί πιθανή απειλή. Το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας κρύβεται και κινείται κάτω και δίπλα από πέτρες, μέσα στη βλάστηση και μέσα σε σχισμές βράχων και του εδάφους, ακολουθώντας έναν κρυπτικό τρόπο ζωής. Η αναπαραγωγική περίοδος ξενικά την άνοιξη και τα θηλυκά γεννούν 3-8 νεογνά (ωοζωοτοκία) στα μέσα του καλοκαιριού. 

 

Διατροφή

Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί, πιθανόν και με μικρότερες σαύρες.

 

Δηλητήριο / Τοξίνες

Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.

 

Μύθοι για το είδος

Σε κάποιες περιοχές, όπως στη Σύμη, θεωρείται δηλητηριώδης και επικίνδυνη σαύρα και ότι δηλητηριάζει με το στόμα ή την ουρά! Στις περιοχές αυτές της δίνεται η ονομασία «Μονήμερος» η οποία συνοδεύεται από τον μύθο ότι αν κάποιος/κάποια δαγκωθεί, έχει μόνο μια ημέρα ζωής. Πρόκειται όμως για μη δηλητηριώδες και εντελώς ακίνδυνο ερπετό, όπως άλλωστε όλες οι σαύρες της Ευρώπης.

 

Απειλές / Πιέσεις

Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές, οι αδέσποτες γάτες και η εσκεμμένη θανάτωση, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.

 

Καθεστώς κινδύνου

Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2008) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

 

Καθεστώς προστασίας

Προστατεύεται από:

α) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα III)

 

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Lymberakis, P., Tok, V., Ugurtas, I.H., Sevinç, M., Nilson, G., Akarsu, F. & Kaya, U. (2017). Heremites auratus (amended version of 2009 assessment). The IUCN Red List of Threatened Species 2017: e.T157291A120690621. 

2. Strachinis, Ι. & Sagonas, Κ. (2023). Heremites auratus. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.


Κάλεσμα αρσενικών:


Καθεστώς Κινδύνου:


Καθεστώς Προστασίας:

Συγγενικά είδη:

Μοιάζει με φίδι αλλά ουσιαστικά πρόκειται για άποδο σκίγκο (σαύρα). Μέγιστο ολικό μήκος έως και 18cm μαζί με την ουρά, η οποία είναι λίγο μεγαλύτερη από το σώμα. Σώμα στρογγυλεμένο χωρίς άκρα...
Μοιάζει με φίδι αλλά ουσιαστικά πρόκειται για άποδο σκίγκο (σαύρα). Μέγιστο ολικό μήκος έως και 18cm μαζί με την ουρά, η οποία είναι λίγο μεγαλύτερη...
Μέγιστο ολικό μήκος έως και 20 cm μαζί με την ουρά, η οποία έχει μήκος μικρότερο του σώματος. Σώμα εύρωστο, με εύρωστο λαιμό, κοντόχοντρη ουρά που απολήγει απότομα σε μυτερή άκρη. Άκρα μικρά, σχεδόν...
Μέγιστο μήκος έως και 13 cm μαζί με την ουρά η οποία είναι περίπου 1,5 φορά μεγαλύτερη του σώματος. Η μικρότερη σαύρα αλλά και το μικρότερο χορδωτό της Ευρώπης, μαζί με το συγγενικό Ablepharus...
Μέγιστο μήκος έως και 13 cm μαζί με την ουρά η οποία είναι περίπου 1,5 φορά μεγαλύτερη του σώματος. Η μικρότερη σαύρα αλλά και το μικρότερο χορδωτό της Ευρώπης. Μακρόστενο σώμα...

Σχετικά Άρθρα:

Articles

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!   Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι

Read More »
error: Content is protected !!