Βουνόσαυρα

Lacerta agilis Linnaeus, 1758

Άλλες Ονομασίες

Αμμόσαυρα

Συνώνυμα

Triturus vulgaris schmidtleri

Tαξινόμηση

Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Lacertidae > Γένος: Lacerta

Υποείδη στην Ελλάδα: Lacerta agilis bosnica, Schreiber, 1912.

 

Εξάπλωση στην Ελλάδα

Όρη Βαρνούντας, Γράμμος, Λάκμος και Οροσειρά Ροδόπης.

 

Περιγραφή

Ολικό μήκος σώματος έως και 11 cm και ουράς έως 14 cm. Εύρωστα και κοντόχοντρα σώμα και κεφάλι. Άκρα σχετικά κοντά. Φέρει δύο φαρδιές καστανόχρωμες ή γκρίζες πλευροραχιαίες γραμμες και μία φωτεινή λεπτή γραμμή κεντρικά, κατά μήκος της ράχης, από το κεφάλι έως και τη βάση της ουράς. Μεταξύ των πλευροραχιαίων και της κεντρικής γραμμής σχηματίζονται σχεδόν τετραγωνισμένες σκούρες καφέ κηλίδες σε φόντο ανοιχτού καφέ χρώματος. Τις πλευρές διακοσμούν σκούρες κηλίδες, συχνά με λευκά στίγματα κεντρικά. Τα ανήλικα εμφανίζουν αμυδρές γραμμώσεις και σκούρες κηλίδες με λευκά στίγματα στο κέντρο. Φυλετικός διμορφισμός: Τα αρσενικά έχουν πράσινες πλευρές, πρόσωπο, κάτω γνάθο, λαιμό και μπροστινά άκρα, ενώ τα θηλυκά έχουν καστανό, ανοιχτό καφετί χρώμα στις αντίστοιχες περιοχές – το πράσινο χρώμα απουσιάζει. Επίσης, τα αρσενικά έχουν αναλογικά μεγαλύτερο κεφάλι από τα θηλυκά, όπως ισχύει σχεδόν σε όλες τις σαύρες.

Φωτογραφίες είδους

(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).

Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Στην Ελλάδα εντοπίζεται μόνο σε μεγάλα υψόμετρα, σε (υπο)αλπικά λιβάδια και στα δάση της οροσειράς της Ροδόπης. Από τα 1500 μέτρα υψόμετρο (οροσειρά Ροδόπης), έως τα 2400 (Γράμμος).

 

Βιολογία / Συμπεριφορά

Ημερόβια και σχεδόν αποκλειστικά εδαφόβια σαύρα. Πολύ πιο αργοκίνητη από τις συγγενικές της, κάτ που διευκολύνει την παρατήρησή της στις περιοχές που απαντά. Δραστηριοποιείται την άνοιξη με το λιώσιμο του χιονιού και πέφτει σε λήθαργο συνήθως τον Νοέμβριο. Τα αρσενικά κρατούν μικρές επικράτειες που τις διεκδικούν με μεταξύ τους μάχες. Το ζευγάρωμα ξεκινά την άνοιξη και κρατά έως τις αρχές καλοκαιριού. Τα θηλυκά γεννούν 4-20 αυγά στις αρχές καλοκαιριού τα οποία εκκολάπτονται μέσα στο καλοκαίρι. Ωριμάζει σεξουαλικά μετά το τρίτο έτος της ηλικίας της και μπορεί να φτάσει τα 12 χρόνια ζωής συνολικά, συνήθως όμως δεν ξεπερνά τα 6.

 

Διατροφή

Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί, ενίοτε και με μικρότερες σαύρες, κυρίως όμως με ορθόπτερα και σκαθάρια.

 

Δηλητήριο / Τοξίνες

Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.

 

Απειλές / Πιέσεις

Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης και οι δρόμοι, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις και πιέσεις του είδους.

 

Καθεστώς κινδύνου

Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) σε ευρωπαϊκό επίπεδο στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

 

Καθεστώς προστασίας

Προστατεύεται από:

α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα IV)

β) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)

 

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Bowles, P. (2024). Lacerta agilis (Europe assessment). The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T157288A207994671. 

2. Sagonas, Κ. & Strachinis, Ι. (2023). Lacerta agilis. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.


Κάλεσμα αρσενικών:


Καθεστώς Κινδύνου:


Καθεστώς Προστασίας:

Συγγενικά είδη:

Μήκος σώματος έως και 16 cm με ουρά διπλάσια του σώματος ή και περισσότερο. Το σώμα της είναι εύρωστο και τα άκρα της μεγάλα. Το κεφάλι μεγάλο με πιο οξύληκτο και πιο κοντό ρύγχος από αυτό...
Μήκος σώματος έως και 16 cm με ουρά διπλάσια του σώματος ή και περισσότερο. Το σώμα της είναι εύρωστο και τα άκρα της μεγάλα. Το κεφάλι...
Μέγιστο μήκος σώματος έως και 13 εκατοστά, με ουρά που φτάνει το διπλάσιο μήκος. Τα αρσενικά έχουν αναλογικά πιο στενό σώμα και μεγαλύτερο κεφάλι από τα θηλυκά. Στο μέγιστό τους μέγεθος τα αρσενικά γίνονται...
Μήκος σώματος έως και 16 cm με ουρά διπλάσια του σώματος ή και περισσότερο. Το σώμα της είναι εύρωστο και τα άκρα της μεγάλα. Το κεφάλι μεγάλο με πιο οξύληκτο και πιο κοντό ρύγχος από αυτό...

Σχετικά Άρθρα:

Articles

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!   Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι

Read More »
error: Content is protected !!