
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Τρανόσαυρα της Τήνου, Χρουσαφλούδα
Συνώνυμα
Lacerta trilineata citrovittata
Tαξινόμηση
Ομοταξαξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Lacertidae > Γένος: Lacerta
Πρόσφατες ταξινομικές αλλαγές: Πρόσφατες φυλογενετικές μελέτες έδειξαν ότι το πρώην υποείδος της Τρανόσαυρας Lacerta trilineata citrovittata, Werner, 1935, συνιστά ξεχωριστό εξελικτικό κλάδο σε επίπεδο είδους και έτσι ανάχθηκε πλέον σε είδος, ενδημικό των Κυκλάδων (Kornilios et al. 2019a,b).
Υποείδη: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Ενδημικό των Κυκλάδων: Άνδρος, Τήνος, Σύρος, Μύκονος, Νάξος, Πάρος, Ίος.
Περιγραφή
Μήκος σώματος έως και 16 cm με ουρά διπλάσια του σώματος ή και περισσότερο. Σώμα με εύρωστο κορμό και κεφάλι και μεγάλα δυνατά άκρα. Το ρύγχος είναι πιο οξύληκτο και πιο κοντό από αυτό της Πρασινόσαυρας. Τα ανήλικα άτομα φέρουν 3-5 ανοιχτόχρωμες γραμμές κατά μήκος του σώματος σε ανοιχτό ή σκούρο καφέ φόντο. Τα ενήλικα έχουν κατά κανόνα γκρίζες πλευρές και άκρα, και κίτρινη, κιτρινοπράσινη, ή πράσινη ράχη. Σπανιότερα ενιαίο κίτρινο, πράσινο, καφετί η γκρίζο χρώμα σε ράχη και πλευρές. Το πρόσωπο και η κάτω γνάθος είναι γκρίζα ή γαλάζια (θυμίζοντας Πρασινόσαυρα). Τα ενήλικα θηλυκά διακρίνονται από τα αρσενικά και από το μικρότερο αναλογικά κεφάλι και το φαρδύτερο σώμα.
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Προτιμά ενδιαιτήματα με πυκνή βλάστηση, θάμνους και βράχους και συνήθως συναντάται σε ενδιαιτήματα όπως μεσογειακή μακκία, φρυγανικές εκτάσεις, κήπους, ελαιώνες, κτήματα με ξηρολιθιές.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Ημερόβια σαύρα, νευρική και ντροπαλή που θα κρυφτεί στη βλάστηση με την παραμικρή όχληση, κάτι που την κάνει δύσκολη στην παρατήρηση. Δραστηριοποιείται κυρίως στο έδαφος αλλά και σκαρφαλώνει επιδέξια σε θάμνους, βράχους και ξερολιθιές. Πέφτει σε λήθαργο και παραμένει κρυμμένη τους κρύους μήνες του έτους, συνήθως από Νοέμβριο έως Μάρτιο, ανάλογα και τις ετήσιες κλιματικές διακυμάνσεις. Τα αρσενικά διατηρούν επικράτειες και τις διεκδικούν με μεταξύ τους μάχες. Ζευγαρώνει την άνοιξη. Λίγα είναι γνωστά για την οικολογία του είδους και πιθανότατα να μοιάζει αρκετά με αυτήν της Τρανόσαυρας. Δαγκώνει δυνατά αν χειριστεί και «κλειδώνει» το δάγκωμά της μέχρις ότου νιώσει ότι μπορεί να ξεφύγει.
Διατροφή
Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί, ενίοτε και μικρά χορδωτά, όπως σαύρες, μικρά φίδια, μικρά θηλαστικά και νεοσσούς πτηνών.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.
Απειλές / Πιέσεις
Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές, οι αδέσποτες γάτες και η εσκεμμένη θανάτωση, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις και πιέσεις του είδους.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα IV)
β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)
γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Kornilios, P., Thanou, E., Lymberakis, P., Ilgaz, Ç., Kumlutaş, Y., & Leaché, A. (2019a). A phylogenomic resolution for the taxonomy of Aegean green lizards. Zoologica Scripta 49: 14–27.
2. Kornilios, P., Thanou, E., Lymberakis, P., Ilgaz, C., Kumlutaş, Y., & Leaché, A. (2019b). Genome‐wide markers untangle the green‐lizard radiation in the Aegean Sea and support a rare biogeographical pattern. Journal of Biogeography 46: 552–567.
3. Sagonas, K., Strachinis, I. & Bowles, P. (2024). Lacerta citrovittata. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T200059599A207062541.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο