Χρυσαφλοίδα

Lacerta citrovittata Werner, 1935

Άλλες Ονομασίες

Τρανόσαυρα της Τήνου, Χρουσαφλούδα

Συνώνυμα

Lacerta trilineata citrovittata

Tαξινόμηση

Ομοταξαξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Lacertidae > Γένος: Lacerta

Πρόσφατες ταξινομικές αλλαγές: Πρόσφατες φυλογενετικές μελέτες έδειξαν ότι το πρώην υποείδος της Τρανόσαυρας Lacerta trilineata citrovittata, Werner, 1935, συνιστά ξεχωριστό εξελικτικό κλάδο σε επίπεδο είδους και έτσι ανάχθηκε πλέον σε είδος, ενδημικό των Κυκλάδων (Kornilios et al. 2019a,b).

Υποείδη: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).

 

Εξάπλωση στην Ελλάδα

Ενδημικό των Κυκλάδων: Άνδρος, Τήνος, Σύρος, Μύκονος, Νάξος, Πάρος, Ίος.

 

Περιγραφή

Μήκος σώματος έως και 16 cm με ουρά διπλάσια του σώματος ή και περισσότερο. Σώμα με εύρωστο κορμό και κεφάλι και μεγάλα δυνατά άκρα. Το ρύγχος είναι πιο οξύληκτο και πιο κοντό από αυτό της Πρασινόσαυρας. Τα ανήλικα άτομα φέρουν 3-5 ανοιχτόχρωμες γραμμές κατά μήκος του σώματος σε ανοιχτό ή σκούρο καφέ φόντο. Τα ενήλικα έχουν κατά κανόνα γκρίζες πλευρές και άκρα, και κίτρινη, κιτρινοπράσινη, ή πράσινη ράχη. Σπανιότερα ενιαίο κίτρινο, πράσινο, καφετί η γκρίζο χρώμα σε ράχη και πλευρές. Το πρόσωπο και η κάτω γνάθος είναι γκρίζα ή γαλάζια (θυμίζοντας Πρασινόσαυρα). Τα ενήλικα θηλυκά διακρίνονται από τα αρσενικά και από το μικρότερο αναλογικά κεφάλι και το φαρδύτερο σώμα.

Φωτογραφίες είδους

(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).

Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Προτιμά ενδιαιτήματα με πυκνή βλάστηση, θάμνους και βράχους και συνήθως συναντάται σε ενδιαιτήματα όπως μεσογειακή μακκία, φρυγανικές εκτάσεις, κήπους, ελαιώνες, κτήματα με ξηρολιθιές. 

 

Βιολογία / Συμπεριφορά

Ημερόβια σαύρα, νευρική και ντροπαλή που θα κρυφτεί στη βλάστηση με την παραμικρή όχληση, κάτι που την κάνει δύσκολη στην παρατήρηση. Δραστηριοποιείται κυρίως στο έδαφος αλλά και σκαρφαλώνει επιδέξια σε θάμνους, βράχους και ξερολιθιές. Πέφτει σε λήθαργο και παραμένει κρυμμένη τους κρύους μήνες του έτους, συνήθως από Νοέμβριο έως Μάρτιο, ανάλογα και τις ετήσιες κλιματικές διακυμάνσεις. Τα αρσενικά διατηρούν επικράτειες και τις διεκδικούν με μεταξύ τους μάχες. Ζευγαρώνει την άνοιξη. Λίγα είναι γνωστά για την οικολογία του είδους και πιθανότατα να μοιάζει αρκετά με αυτήν της Τρανόσαυρας. Δαγκώνει δυνατά αν χειριστεί και «κλειδώνει» το δάγκωμά της μέχρις ότου νιώσει ότι μπορεί να ξεφύγει.

 

Διατροφή

Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί, ενίοτε και μικρά χορδωτά, όπως σαύρες, μικρά φίδια, μικρά θηλαστικά και νεοσσούς πτηνών.

 

Δηλητήριο / Τοξίνες

Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.

  

Απειλές / Πιέσεις

Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές, οι αδέσποτες γάτες και η εσκεμμένη θανάτωση, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις και πιέσεις του είδους.

 

Καθεστώς κινδύνου

Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

 

Καθεστώς προστασίας

Προστατεύεται από:

α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα IV)

β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)

γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)

 

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Kornilios, P., Thanou, E., Lymberakis, P., Ilgaz, Ç., Kumlutaş, Y., & Leaché, A. (2019a). A phylogenomic resolution for the taxonomy of Aegean green lizards. Zoologica Scripta 49: 14–27.

2. Kornilios, P., Thanou, E., Lymberakis, P., Ilgaz, C., Kumlutaş, Y., & Leaché, A. (2019b). Genome‐wide markers untangle the green‐lizard radiation in the Aegean Sea and support a rare biogeographical pattern. Journal of Biogeography 46: 552–567.

3. Sagonas, K., Strachinis, I. & Bowles, P. (2024). Lacerta citrovittataThe IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T200059599A207062541.


Κάλεσμα αρσενικών:


Καθεστώς Κινδύνου:


Καθεστώς Προστασίας:

Συγγενικά είδη:

Μήκος σώματος έως και 16 cm με ουρά διπλάσια του σώματος ή και περισσότερο. Το σώμα της είναι εύρωστο και τα άκρα της μεγάλα. Το κεφάλι...
Μέγιστο μήκος σώματος έως και 13 εκατοστά, με ουρά που φτάνει το διπλάσιο μήκος. Τα αρσενικά έχουν αναλογικά πιο στενό σώμα και μεγαλύτερο κεφάλι από τα θηλυκά. Στο μέγιστό τους μέγεθος τα αρσενικά γίνονται...
Μήκος σώματος έως και 16 cm με ουρά διπλάσια του σώματος ή και περισσότερο. Το σώμα της είναι εύρωστο και τα άκρα της μεγάλα. Το κεφάλι μεγάλο με πιο οξύληκτο και πιο κοντό ρύγχος από αυτό...
Ολικό μήκος σώματος έως και 11 εκατοστά, ενώ η ουρά δεν ξεπερνάει τα 14. Εύρωστα και κοντόχοντρα σώμα και κεφάλι. Άκρα σχετικά κοντά. Φέρει δύο φαρδιές καστανόχρωμες ή γκρίζες πλευροραχιαίες λωρίδες και μία φωτεινή...

Σχετικά Άρθρα:

Articles

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!   Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι

Read More »
error: Content is protected !!