Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Συναντάται από το ύψος της θάλασσας έως και 1100 μέτρα υψόμετρο, σε ποικιλία ενδιαιτημάτων, όπως δάση, λιβάδια, μακκί, ακόμα και σε καλλιεργημένες εκτάσεις, πάντα παρουσία στάσιμων ή ελαφρώς ρεόντων νερών, ακόμα και ελαφρώς υφάλμυρων εκβολών, που χρησιμοποιούνται ως θέσεις αναπαραγωγής, ωοαπόθεσης και ανάπτυξης των προνυμφών.

Βιολογία / Συμπεριφορά

Εκτός αναπαραγωγικής περιόδου δραστηριοποιείται εκτός νερού (χερσαία φάση) κυρίως τις νύχτες με υψηλή υγρασία ή βροχή. Την ημέρα κρύβεται κάτω από πέτρες και κορμούς. Η αναπαραγωγή μπορεί να ξεκινήσει από τις αρχές του χειμώνα σε περιοχές με σχετικά χαμηλό υψόμετρο. Κατά την περίοδο της αναπαραγωγής οι τρίτωνες μπαίνουν στο νερό και τα αρσενικά προσπαθούν να πείσουν τα θηλυκά σε αναπαραγωγή προωθώντας με την ουρά τους φερομόνες που εκκρίνονται από την κλάκη. Τα θηλυκά προσλαμβάνουν ένα σπερματοφόρο σάκο που τα αρσενικά αφήνουν στον πυθμένα και με τα σπερματοζωάρια του σάκου γονιμοποιούν τα αυγά τους εσωτερικά. Τα θηλυκά γεννούν έως και 300 αυγά τα οποία τυλίγουν με φύλλα υδρόβιων φυτών. Οι προνύμφες ζουν μέσα στο νερό για διάστημα έως και τρεις μήνες, αναπνέοντας με εξωτερικά βράγχια, όμως σε μεγάλα υψόμετρα λόγω χαμηλών θερμοκρασιών η μεταμόρφωση μπορεί να ολοκληρωθεί τον επόμενο χρόνο. Η ενηλικίωση έρχεται στο 2o ή 3o έτος, ενώ μπορεί να ζήσει έως και 14 χρόνια. Σε συνθήκες πολύ υψηλών ή πολύ χαμηλών θερμοκρασιών, ο Λισσοτρίτωνας πέφτει σε λήθαργο χαμηλώνοντας τους μεταβολικούς ρυθμούς στο ελάχιστο. Ο λήθαργος μπορεί να λάβει μέρος είτε εκτός νερού, κάτω από αντικείμενα, ή και εντός νερού, στον πυθμένα της υδατοσυλλογής.

Διατροφή

Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί, σπανιότερα και με προνύμφες αμφιβίων, ακόμα και τις δικές του.

Δηλητήριο / Τοξίνες

Αν απειληθεί εκκρίνει πολύ μικρές ποσότητες νευροτοξίνης (Τετροδοτοξίνη) προς αποτροπή των θηρευτών. Δεν αποτελεί κίνδυνο σε επαφή με το ανθρώπινο δέρμα, όμως μπορεί να προκαλέσει έντονο ερεθισμό σε επαφή με τα μάτια ή με λύσεις του δέρματος και ενδεχομένως έντονα συμπτώματα δηλητηρίασης στον υποψήφιο θηρευτή που θα προσπαθήσει να τον καταπιεί.

Απειλές/Πιέσεις

Υποβάθμιση και καταστροφή των βιοτόπων του είδους, ρύπανση ή/και αποξήρανση των επιφανειακών υδάτων που χρησιμοποιούνται ως θέσεις αναπαραγωγής, κλιματική αλλαγή, δρόμοι και εισαγωγή ξενικών ειδών (κυρίως ψαριών) αλλά και ξενικών παθογόνων, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.

Καθεστώς κινδύνου

Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

Καθεστώς προστασίας

Ο Λισσοτρίτωνας προστατεύεται από:

α) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ.67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)

β) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα III)

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Mars, J., Koster, S., Babik, W., France, J., Kalaentzis, K., Kazilas, C., Martínez-Solano, I., de Visser, M.C., Wielstra, B. (2025). Phylogenomics yields new systematic and taxonomical insights for Lissotriton newts, a genus with a strong legacy of introgressive hybridization. Molecular Phylogenetics and Evolution 204: 108282.

2. IUCN SSC Amphibian Specialist Group. (2024). Lissotriton schmidtleri. The IUCN Red List of Threatened Species, 2023: e.T211757868A211757988. 

3. Toli, E.A. (2023). Lissotriton schmidtleri. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.