Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Δάση κονωφόρων, μακκί, καλλιέργειες με ξηρολιθιές, λιβάδια, ακόμα και οικισμοί, έως και 1000 m υψόμετρο.

Βιολογία / Συμπεριφορά

Δραστηριοποιείται κυρίως τη νύχτα τους χειμερινούς μήνες, συνήθως από Νοέμβριο έως Μάιο, αποφεύγοντας την ξηρασία και τις υψηλές θερμοκρασίες της ημέρας και των θερινών μηνών. Παρατηρείται σπάνια κατά τη διάρκεια της ημέρας, σε συνθήκες υψηλής υγρασίας, συννεφιάς και βροχής. Ζευγαρώνει κυρίως τους χειμερινούς μήνες. Το ζευγάρωμα γίνεται με εναγκαλισμό: το αρσενικό ακινητοποιεί το θηλυκό επάνω στη ράχη του, κρατώντας τα μπροστινά πόδια του θηλυκού με τα δικά του και πιέζει την απόφυση στη βάση της ουράς του στην κλοάκη του θηλυκού. Το αρσενικό αφήνει στο έδαφος έναν σπερματοφόρο σάκο που περιέχει σπερματοζωάρια, τον οποίο προσλαμβάνει το θηλυκό από την κλοάκη και γονιμοποιεί τα ωάρια εσωτερικά. Τα θηλυκά γεννούν έως δύο (σπάνια τρία) ολοκληρωμένα μικρά μετά από αρκετούς μήνες κυοφορίας (δεν υπάρχει προνυμφικό στάδιο μέσα σε νερό). Η Χοχυλίνα ωριμάζει σεξουαλικά στο 3ο έτος ηλικίας της ενώ μπορεί να ξεπεράσει τα 8 χρόνια ζωής. Αν απειληθεί ανυψώνει το μπροστινό μέρος του σώματος τεντώνοντας τα μπροστινά άκρα και εκκρίνει τοξίνες από παρωτιδικούς και ραχιαίους αδένες προς αποτροπή των θηρευτών.

Διατροφή

Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.

Δηλητήριο / Τοξίνες

Εκκρίνει νευροτοξίνες (Σαμανταρίνη & Τετροδοτοξίνη) από τους παρωτιδικούς και ραχιαίους αδένες όταν απειληθεί (Eleftherakos et al. 2024). Δεν αποτελεί κίνδυνο σε επαφή με το ανθρώπινο δέρμα, όμως μπορεί να προκαλέσει έντονο ερεθισμό σε επαφή με τα μάτια ή με λύσεις του δέρματος και ενδεχομένως σοβαρά συμπτώματα δηλητηρίασης/τοξίκωσης στον υποψήφιο θηρευτή που θα προσπαθήσει να την καταπιεί.

Απειλές/Πιέσεις

Υποβάθμιση και καταστροφή των βιοτόπων του είδους, οικιστική και τουριστική ανάπτυξη, κλιματική αλλαγή, λαθροσυλλογή και θνησιμότητα από δρόμους και αδέσποτες γάτες είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους. Σοβαρή πιθανή απειλή συνιστά η εισαγωγή του ξενικού χυτριοδομύκητα που προσβάλει τις σαλαμάνδρες (Batrachochytrium salamandrivorans), που έχει εισαχθεί στην Ευρώπη μέσω της διακίνησης πετ και αφανίζει ολόκληρους πληθυσμούς, δεν έχει όμως εντοπιστεί στην Ελλάδα έως σήμερα (Strachinis et al. 2022).

Καθεστώς κινδύνου

Αξιολογείται ως είδος Τρωτό (VU) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

Καθεστώς προστασίας

Η Χοχυλίνα προστατεύεται από:

α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παραρτήματα II και IV)

β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ.67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)

γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Eleftherakos,K., Polymeni,R.M., Mikropoulou, E.V., Vougogiannopoulou, K., Georgiadis, C., et al. (2024). A skin secretion metabolome analysis of the Greek Dodecanese Lycian salamanders: Preliminary evidence of dietary alkaloid sequestration in urodeles. PLOS ONE 19(8): e0300278.

2. Strachinis I., Marschang R.E., Lymberakis P., Karagianni K.M. & Azmanis P. (2022). Infectious disease threats to amphibians in Greece: new localities positive for Batrachochytrium dendrobatidis. Diseases of Aquatic Organisms 152: 127-138.

3. Sotiropoulos, K., Denoel, M., Lymberakis, P., Martel, A., Pasmans, F., Ugurtas, I.H., Bogaerts, S., Kuzmin, S., Anderson, S., Papenfuss, T. & Toli, E.A. (2024). Lyciasalamandra helverseni. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T61918A228186236. 

4. Sotiropoulos, K., Denoel, M., Lymberakis, P., Martel, A., Pasmans, F., Ugurtas, I., Bogaerts, S., Kuzmin, S., Anderson, S., Papenfuss, T., Toli, E.A. (2023). Lyciasalamandra helverseni. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.