
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Μαυροχελώνα, Ποταμοχελώνα, Γραμμωτόλαιμη Νεροχελώνα
Συνώνυμα
Mauremys caspica rivulata
Tαξινόμηση
Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Χελώνια > Οικογένεια: Geoemydidae > Γένος: Mauremys
Υποείδη στην Ελλάδα: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Ηπειρωτική Ελλάδα, Πελοπόννησος, Εύβοια, Κρήτη, Θάσος, Αμμουλιανή, Σαμοθράκη, Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Ψαρά, Ικαρία, Σάμος, Κως, Ρόδος, Σκιάθος, Σκόπελος, Σκύρος, Άνδρος, Τήνος, Μύκονος, Κέα, Κύθνος, Σέριφος, Μήλος, Πάρος, Νάξος, Γαύδος, Κέρκυρα, Λευκάδα, Κεφαλλονιά, Ζάκυνθος. Έχει εξαφανιστεί από τη Σύρο, τη Σίφνο και την Ιθάκη.
Περιγραφή
Μήκος χελύου (καβουκιού) έως 20-24 cm, πολύ σπάνια περισσότερο. Τα θηλυκά μεγαλύτερα από τα αρσενικά. Χρώμα χελύου και δέρματος από ανοιχτό καφέ ή λαδί έως σκούρο καφέ και σχεδόν μαύρο. Το πλάστρον (κοιλιακή περιοχή καβουκιού) είναι συνήθως μαύρο με άσπρες κηλίδες στις άκρες, συχνά όμως είναι όλο κίτρινο ή και κόκκινο με μαύρες γραμμές στις ενώσεις των πλακών. Λευκές ή κίτρινες γραμμές διατρέχουν τον λαιμό, τα άκρα και την ουρά. Μακρόστενο οβάλ χέλυο και νωτοκοιλιακά πεπλατυσμένο με τρεις τρόπιδες (πτυχώσεις) ραχιαία κατά μήκος, πιο έντονες στα νεαρά άτομα και αμυδρές στα ενήλικα.
Φωτογραφίες είδους
(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Συναντάται σχεδόν σε όλους τους τύπους υγροτόπων, ακόμα και σε υφάλμυρα ή ρυπασμένα νερά, από το ύψος της θάλασσας έως και τα 800 m υψόμετρο.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Δειλή χελώνα, φαίνεται να είναι λιγότερο ντροπαλή όμως από τη Στικτή Νεροχελώνα (Emys orbicularis). Ειδικά σε τουριστικές περιοχές μπορεί να εξοικειωθεί πολύ με τον άνθρωπο σε σημεία που πέφτει ή δίνεται τροφή. Παρατηρείται συνήθως να λιάζεται επάνω σε κορμούς και πέτρες εντός και δίπλα του νερού, ή στις ακτές του υγρότοπου, ή ακόμα και να κολυμπάει στην επιφάνεια. Είναι πολύ ικανός κολυμβητής και κρύβεται μέσα στο νερό και στη λάσπη του πυθμένα αν νιώσει απειλή. Πέφτει σε λήθαργο στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Μεταναστεύει από έναν υγρότοπο όταν αυτός στεγνώσει, περπατώντας στη στεριά ή κολυμπώντας στη θάλασσα αναζητώντας κατά μήκος της ακτής κάποια εκβολή ρέματος. Ζευγαρώνει την άνοιξη αλλά και το φθινόπωρο. Τα θηλυκά γεννούν 4-12 αυγά σε τρύπες που σκάβουν σε μαλακό χώμα. Τα νεογνά έχουν μήκος χελύου 3-3,5 cm. Τα θηλυκά ωριμάζουν σεξουαλικά μετά και το 10ο έτος της ηλικίας τους. Έχει καταγραφεί να ζει έως 18 χρόνια, πιθανότατα όμως να μπορεί να τα ξεπεράσει κατά πολύ.
Διατροφή
Τρέφεται κυρίως με ασπόνδυλα αλλά και με ψάρια, αμφίβια, μικρά φίδια, πτώματα ζώων και ενίοτε με φυτική τροφή.
Απειλές / Πιέσεις
Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης, η ρύπανση ή η αποξήρανση των επιφανειακών υδάτων, οι «καθαρισμοί» των ρεμάτων με βαριά μηχανήματα και τα υποτιθέμενα αντιπλημμυρικά έργα με εγκιβωτισμούς των κοίτεων και αποψίλωση της παρόχθιας βλάστησης, οι δρόμοι, η εισαγωγή ξενικών ειδών, τα αδέσποτα ζώα, οι φωτιές των καλαμιών, η παράνομη συλλογή και η κλιματική αλλαγή, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους. Το είδος έχει εξαφανιστεί από τη Σύρο, τη Σίφνο και την Ιθάκη (Broggi 2023) και πιθανόν απειλείται με εξαφάνιση και από άλλα νησιά.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παραρτήματα II και IV)
β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ.67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)
γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Broggi, M.F. (2023). Occurrence and tentative population status of the Balkan Terrapin (Mauremys rivulata, Valenciennes, 1833) on Greek islands. Herpetozoa 36: 233-247.
2. Luiselli, L. & Vamberger, M. (2024). Mauremys rivulata (Europe assessment). The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T158470A207668374.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο