
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Σαμιαμίδι των Δωδεκανήσων
Συνώνυμα
Mediodactylus kotschyi oertzeni
Tαξινόμηση
Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Gekkonidae > Γένος: Mediodactylus
Πρόσφατες ταξινομικές αλλαγές: Πρόσφατες μοριακές μελέτες αποκάλυψαν ότι το είδος M. kotschyi συνιστούσε ουσιαστικά σύμπλεγμα 5 διαφορετικών ειδών, με το Mediodactylus oertzeni να συνιστά ένα από αυτά (Kotsakiozi et al. 2018).
Υποείδη στην Ελλάδα:
Mediodactylus oertzeni oertzeni (Boettger, 1888): Ρόδος, Κάρπαθος, Σαρία, Κάσος.
Mediodactylus oertzeni stepaneki (Wettstein, 1937): Νησίδες νότια της Αστυπάλαιας.
Ο πληθυσμός της Σύμης ανήκει σε διαφορετικό εξελικτικό υποκλάδο (Kotsakiozi et al. 2018).
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Ενδημικό των νότιων Δωδεκανήσων: Σύμη, νότια Ρόδος, Μακρύ και Στρογγυλή Ρόδου, Πεντάνησος και Πέντε βράχοι Ρόδου, Τήλος, Χάλκη, Ζαφοράς και νησίδες, Καραβονήσια, Διβούνια (Ουνιανήσια), Σοχάς, Κάρπαθος, Σαρία, Κάσος και δορυφορικές νησίδες (Αρμαθιά, Αστακίδα, Αστακιδόπουλο, Καροφύλλα, Μακρονησι), πιθανόν και σε άλλες νησίδες της περιοχής.
Περιγραφή
Ολικό μήκος συνήθως 10 cm μαζί με την ουρά, συνήθως μικρότερο. Το σώμα του διατρέχεται συνήθως από σειρές επιμήκων φυμάτων παράλληλα με το μήκος του. Πλατύ κεφάλι, μάτια αναλογικά μεγάλα με κατακόρυφη κόρη σε συνθήκες έντονου φωτισμού. Το χρώμα σώματος ποικίλει και μπορει να αλλάζει ανάλογα τις διαθέσεις και τη θερμοκρασία και κυμαίνεται από υπόλευκο, καφετί, ανοιχτό ή σκούρο γκρι, έως σχεδόν μαύρο, με ή χωρίς εναλλασσόμενες σκούρες και φωτεινές κάθετες μπάρες. Η ουρά επίσης διατρέχεται από φύματα που μοιάζουν με μικρές άκανθες και εναλλασσόμενους σκούρους και ανοιχτούς δακτυλίους, εκτός αν έχει κοπεί και αναγεννηθεί. Η αναγεννημένη ουρά είναι εννιαίου χρώματος, ίδιο με το βασικό χρώμα του σώματος. Τα ανήλικα/νεαρά άτομα ενδέχεται να έχουν πορτοκαλί ουρά. Τα δάχτυλα δεν φέρουν βεντούζες, είναι μακριά και λεπτά με νύχια.
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Κυρίως σε σχετικά ξηρές, βραχώδεις περιοχές παρουσία βράχων, πετρών ή/και παλιών δέντρων (κυρίως ελαιόδεντρων), όπως φρυγανικές εκτάσεις, μακκί, καλλιέργειες με πετρότοιχους.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Δραστηριοποιείται τόσο την ημέρα όσο και τη νύχτα (ανάλογα και τις θερμοκρασίες: αποφεύγει την πολλή ζέστη). Συχνά παρτηρείται να λιάζεται επάνω σε βράχους, πέτρες, πετρότοιχους, δέντρα και τοίχους κτηρίων, κυρίως το πρωί και κατά το ηλιοβασίλεμα. Τη νύχτα είναι πιο δραστήριο και κινείται περισσότερο κυνηγώντας τη λεία του. Αναρριχάται επιδέξια σε όλες τις αδρές επιφάνειες, όπως άλλωστε όλα τα γκέκο. Δραστηριοποιείται κυρίως από την άνοιξη έως και το φθινόπωρο, όμως μπορεί να παρατηρηθεί να λιάζεται τις ζεστές ηλιόλουστες ημέρες του χειμώνα. Επικοινωνεί με μια μικρή γκάμα από ήχους. Έχει τη δυνατότητα να κόβει την ουρά κατά βούληση, όταν συλληφθεί από θηρευτή (αυτοτομία). Σε αυτή την περίπτωση η κομμένη ουρά ξεκινά να κινείται σπασμωδικά, κάτι που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του θηρευτή και να δώσει χρόνο στο ζώο να δραπετεύσει. Πολύ εύθραυστο ζώο. Η οικολογία του είδους δεν έχει ακόμα μελετεθεί επαρκώς.
Διατροφή
Τρέφεται με μικρά ασπόνδυλα, κυρίως έντομα και αράχνες.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.
Απειλές / Πιέσεις
Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων του, οι δρόμοι, οι αδέσποτες γάτες και η εσκεμμένη θανάτωση, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2022) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα IV)
β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)
γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Kotsakiozi, P., Jablonski, D., Ilgaz, C., Kumlutas, Y., Avci, A., Meiri, S., Itescu, Y., Kukushkin, O., Gvoždík, V., Scillitani, G., Roussos, S., Jandzik, D., Kasapidis,.P., Lymberakis, P., Poulakakis, N. (2018). Multilocus phylogeny and coalescent species delimitation in Kotschy’s gecko, Mediodactylus kotschyi: hidden diversity and cryptic species. Molecular Phylogenetics and Evolution, 125: 177–187.
2. Bowles, P. (2024). Mediodactylus oertzeni. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T204784589A204784677.
3. Bowles, P. (2023). Mediodactylus oertzeni. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο