Ανατολικός Οφιόμορος

Ophiomorus kardesi Kornilios, Kumlutas, Lymberakis & Ilgaz, 2018

Άλλες Ονομασίες

Συνώνυμα

Triturus vulgaris schmidtleri

Tαξινόμηση

Ομοταξαξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Scincidae > Γένος: Ophiomorus

Πρόσφατες ταξινομικές αλλαγές: Σχετικά πρόσφατα περιγράφηκε ως ξεχωριστό είδος με διαχωρισμό από τον Οφιόμορο, βάσει μεγάλης γενετικής διαφοροποίησης (Kornilios et al. 2018).

Υποείδη στην Ελλάδα: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).

 

Εξάπλωση στην Ελλάδα

Καστελλόριζο και νησίδα Αγριελιά. Πιθανόν και σε άλλες δορυφορικές νησίδες του Καστελλόριζου.

 

Περιγραφή

Μοιάζει με φίδι αλλά ουσιαστικά πρόκειται για άποδο σκίγκο (σαύρα). Μέγιστο ολικό μήκος έως και 18 cm μαζί με την ουρά, η οποία είναι λίγο μεγαλύτερη από το σώμα. Σώμα στρογγυλεμένο χωρίς άκρα, κεφάλι στενό και ουρά που δεν ξεχωρίζει από το σώμα. Φέρει δυσδιάκριτα ακουστικά ανοίγματα (πόρους) και βλέφαρα. Το βασικό χρώμα είναι το γκρι, καφετί ή μπρούτζινο με σειρές μικρών μαύρων στιγμάτων κατά μήκος όλου του σώματος, τα οποία ενώνονται και γίνονται πιο έντονα προς την ουρά, σχηματίζοντας λεπτές μαύρες παράλληλες ρίγες. Οι πλευρές είναι σκουρότερες από τη ράχη, κάτι που είναι πολύ πιο έντονο στα ανήλικα άτομα. Ορισμένα ενήλικα άτομα είναι σκουρότερα με πολύ σκούρες, σχεδόν μαύρες πλευρές και πρόσωπο.

Φωτογραφίες είδους

(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).

Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Συναντάται κυρίως σε βιότοπους με χαμηλή ποώδη βλάστηση, πέτρες και μαλακό έδαφος στο οποίο μπορεί να θάβεται, όπως φρυγανικές εκτάσεις, λιβάδια με πέτρες, ελαιώνες, ακόμα και σε κήπους σπιτιών.

 

Βιολογία / Συμπεριφορά

Είδος με πολύ κρυπτική συμπεριφορά. Συνήθως κρύβεται και κινείται κάτω από πέτρες και άλλα αντικείμενα, μέσα σε μικρά λαγούμια, σχισμές στο έδαφος, ρίζες φυτών και κάτω από φυλλοστρωμνή. Αποφεύγει την απευθείας έκθεση στον ήλιο για θερμορύθμιση και συνήθως ζεσταίνεται εμμέσως κάτω από εκτεθειμένες στον ήλιο πέτρες. Παραμένει δραστήριο σχεδόν ολόκληρο το χρόνο, όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες. Αποφεύγει τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού κατεβαίνοντας σε βαθύτερα σημεία του εδάφους. Όπως οι περισσότερες σαύρες, έχει την ικανότητα να κόβει την ουρά κατά βούληση, όταν συλληφθεί από θηρευτή (αυτοτομία). Σε αυτή την περίπτωση η κομμένη ουρά ξεκινά να κινείται σπασμωδικά, κάτι που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του θηρευτή και να δώσει χρόνο στο ζώο να δραπετεύσει. Η ουρά έχει τη δυνατότητα αναγέννησης μετά το κόψιμο. Ελάχιστα είναι γνωστά για τη βιολογία του είδους, τα οποία όμως αναμένεται να μοιάζουν με αυτά του συγγενικού Οφιόμορου.

 

Διατροφή

Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (όπως έντομα και αραχνίδια) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.

 

Δηλητήριο / Τοξίνες

Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.

 

Απειλές / Πιέσεις

Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές, οι αδέσποτες γάτες και η εσκεμμένη θανάτωση, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.

 

Καθεστώς κινδύνου

Καταχωρίζεται ως είδος με Ελλιπή Δεδομένα για αξιολόγηση (DD) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024), ενώ αξιολογείται ως Σχεδόν Απειλούμενο (ΝΤ) στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

 

Καθεστώς προστασίας

Υιοθετεί το καθεστώς προστασίας του Οφιόμορου και έτσι προστατεύεται από:

α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα IV)

β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)

γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)

 

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Kornilios, P., Kumlutaş, Y., Lymberakis, P., Ilgaz, Ç. (2018). Cryptic diversity and molecular systematics of the Aegean Ophiomorus skinks (Reptilia: Squamata), with the description of a new species. Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research 56: 364–381.

2. Bowles, P. (2024). Ophiomorus kardesi (Europe assessment). The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T182563569A207673254.

3. Panagiotopoulos, A. (2023). Ophiomorus kardesi. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.


Κάλεσμα αρσενικών:


Καθεστώς Κινδύνου:


Καθεστώς Προστασίας:

Συγγενικά είδη:

Μοιάζει με φίδι αλλά ουσιαστικά πρόκειται για άποδο σκίγκο (σαύρα). Μέγιστο ολικό μήκος έως και 18cm μαζί με την ουρά, η οποία είναι λίγο μεγαλύτερη...

Σχετικά Άρθρα:

Articles

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!   Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι

Read More »
error: Content is protected !!