Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Απαντά σε ποικιλία ξηρών κυρίως ενδιαιτημάτων, όπως ανοιχτές και βραχώδεις εκτάσεις, αμμοθίνες, παραλίες, μακκί, φρύγανα, ελαιώνες, περιοχές με χαμηλή βλάστηση, κτλ. Από το ύψος της θάλασσας και χαμηλότερα από 1000 μέτρα υψόμετρο.

Βιολογία / Συμπεριφορά

Ημερόβια, κυρίως εδαφόβια σαύρα που συχνά κινείται γρήγορα από θάμνο σε θάμνο. Παρατηρείται δραστήρια ακόμα και σε υψηλές θερμοκρασίες. Δραστηριοποιείται κυρίως μεταξύ Μαρτίου και Νοεμβρίου (αναλόγως και το γεωγραφικό πλάτος, αλλά και τις τοπικές και ετήσιες κλιματικές συνθήκες και διακυμάνσεις), αλλά μπορεί να παρατηρηθεί και τις ζεστές, ηλιόλουστες ημέρες του χειμώνα. Το ζευγάρωμα ξεκινά την άνοιξη. Τα αρσενικά διατηρούν μικρές επικράτειες τις οποίες διεκδικούν με μάχες μεταξύ τους. Τα θηλυκά γεννούν 1-6 αυγά, συνήθως δύο φορές τον χρόνο. Τα μικρά εκκολάπτονται από τα μέσα καλοκαιριού και μετά. Ενηλικιώνεται στα 3 έτη της ηλικίας του και μπορεί να ζήσει έως και 9 χρόνια συνολικά. Έχει τη δυνατότητα να κόβει την ουρά κατά βούληση, όταν συλληφθεί από θηρευτή (αυτοτομία). Σε αυτή την περίπτωση η κομμένη ουρά ξεκινά να κινείται σπασμωδικά, κάτι που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του θηρευτή και να δώσει χρόνο στο ζώο να δραπετεύσει.

Διατροφή

Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.

Δηλητήριο / Τοξίνες

Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.

Απειλές / Πιέσεις

Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές και οι αδέσποτες γάτες, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.

Καθεστώς κινδύνου

Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

Καθεστώς προστασίας

Προστατεύεται από:

α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα IV)

β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)

γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Bowles, P. (2024). Ophisops elegans (Europe assessment). The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T157279A204874584.

2. Ioannidis, Ι. (2023). Ophisops elegans. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.