Ηπειρώτικος Βάτραχος

Pelophylax epeiroticus (Schneider, Sofianidou & Kyriakopoulou-Sklavounou, 1984)

Άλλες Ονομασίες

Κάρλακας, Καρλάκι

Συνώνυμα

Rana epeirotica

Tαξινόμηση

Ομοταξία: Αμφίβια > Τάξη: Άνουρα > Οικογένεια: Ranidae > Γένος: Pelophylax

Υποείδη στην Ελλάδα: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).

 

Εξάπλωση στην Ελλάδα

Ήπειρος, δυτικό τμήμα Στερεάς Ελλάδας, δυτικό τμήμα Πελοποννήσου, Κέρκυρα. Πρόσφατα εισαχθείς πληθυσμός στον κάμπο των Τρικάλων, ενδεχομένως και της Λάρισας (Strachinis 2021).

 

Περιγραφή

Μέγιστο μήκος έως και 10 cm, συνήθως όμως μικρότερο. Παρουσιάζει μεγάλη χρωματική ποικιλομορφία. Ο ραχιαίος χρωματισμός μπορεί να κυμαίνεται από καφέ, γκρι, έως πράσινο, με ή χωρίς κηλίδες, παρουσία ή όχι φωτεινής γραμμής κατά μήκος της ράχης. Η πλευροραχιαία γραμμή είναι άτονη αλλά η τυμπανική μεμβράνη διακριτή. Το δέρμα του είναι πιο λείο και τα πόδια του πιο κοντά από τα υπόλοιπα είδη του γένους Pelophylax (κνήμη μικρότερη του μισού μήκους σώματος). Το μάτι δεν φέρει την χαρακτηριστική κίτρινη-χρυσή μπάρα που ακουμπάει το πάνω μέρος της κόρης στα υπόλοιπα είδη του γένους. Η κοιλιακή πλευρά είναι υπόλευκη-λευκή. Ενίοτε έχει κίτρινο χρώμα στην βουβωνική περιοχή και τους μηρούς. Φυλετικός διμορφισμός: Τα θηλυκά φτάνουν σε μεγαλύτερο μέγεθος από τα αρσενικά. Τα αρσενικά σχηματίζουν γκρίζους-μαύρους συζευκτικούς τύλους στα δάχτυλα την περίοδο της αναπαραγωγής, έχουν πιο ογκώδεις πήχεις και έχουν δύο σκούρους φωνητικούς σάκους στις άκρες τους στόματος. Συχνά υβριδίζει με τον Ελληνικό Βαλτοβάτραχο δίνοντας απογόνους με ενδιάμεσα χαρακτηριστικά (Papežík et al. 2021, Strachinis et al. 2025).

Φωτογραφίες είδους

(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).

Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Απαντά σχεδόν σε όλα τα ενδιαιτήματα παρουσία στάστιμου και ελαφρώς ρέοντος νερού, από το ύψος της θάλασσας έως 500 μέτρα υψόμετρο.

 

Βιολογία / Συμπεριφορά

Δραστηριοποιείται τόσο την ημέρα, όσο και τη νύχτα. Συχνά παρατηρείται να λιάζεται δίπλα στους υδάτινους όγκους και να βουτά αμέσως μέσα στο νερό όταν πλησιαστεί και νιώσει απειλή. Βρίσκεται κοντά και μέσα στο νερό καθόλη τη διάρκεια του έτους. Μεταναστεύει μεταξύ υδάτινων όγκων μόνο τη νύχτα με υψηλή υγρασία. Η αναπαραγωγή λαμβάνει μέρος την άνοιξη μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού, ανάλογα το γεωγραφικό πλάτος, το υψόμετρο και τις ετήσιες κλιματικές συνθήκες. Τα αρσενικά κοάζουν πολύ δυνατά μέσα στο νερό καλώντας τα θηλυκά προς ζευγάρωμα. Αγκαλιάζουν τα θηλυκά και γονιμοποιούν τα αυγά τους καθώς αυτά εξέρχονται από την κλοάκη του θηλυκού μέσα στο νερό. Τα θηλυκά γεννούν αρκετές συστάδες που περιέχουν εκατοντάδες ή χιλιάδες αυγά κολλημένα σε σχήμα μπάλας. Οι γυρίνοι συνήθως μεταμορφώνονται τέλη της άνοιξης με αρχές του καλοκαιριού. Πέφτει σε λήθαργο συχνά μέσα στη λάσπη του πυθμένα υδάτινων όγκων όταν οι συνθήκες είναι δυσμενείς, όπως σε χαμηλές θερμοκρασίες (χαμηλότερες των 7° C) και περιόδους έντονης ξηρασίας.

 

Διατροφή

Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.

 

Δηλητήριο / Τοξίνες

Δεν διαθέτει.

 

Απειλές / Πιέσεις

Υποβάθμιση και καταστροφή των βιοτόπων του είδους λόγω οικιστικής, τουριστικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης, ρύπανση ή/και αποξήρανση των επιφανειακών υδάτων που χρησιμοποιούνται ως θέσεις αναπαραγωγής, εισαγωγή ξενικών ειδών (κυρίως ψαριών και νεροχελώνων), κλιματική αλλαγή, δρόμοι, αδέσποτες γάτες και σκύλοι, αλλά και μαζική συλλογή για κατανάλωση σε εστιατόρια των Ιωαννίνων, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.

 

Καθεστώς κινδύνου

Αξιολογείται ως είδος Σχεδόν Απειλούμενο (NT) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και ως Τρωτό (VU) στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).

 

Καθεστώς προστασίας

Προστατεύεται από:

α) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα IΙI)

 

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Strachinis, I. (2021): First record of a Pelophylax epeiroticus population (Anura: Ranidae) East of Pindos, far outside of its natural range. Parnassiana Archives 9: 111-113.

2. Papežík, P., Kubala, M., Jablonski, D., Doležálková-Kaštánková, M., Choleva, L., Benovics, M., Mikulíček, P. (2021): Morphological differentiation of endemic water frogs (Ranidae: Pelophylax) from the southwestern Balkans. Salamandra 57(1): 105–123.

3. Strachinis, I., Mikulíček, P., Javorčík, A., Benovics, M., & Papežík, P. (2025). New diagnostic character to distinguish the Epirus Water Frog, Pelophylax epeiroticus (Schneider, Sofianidou & Kyriakopoulou-Sklavounou, 1984) from the syntopic Balkan Water Frog, Pelophylax kurtmuelleri (Gayda, 1940). Herpetology Notes (IN PRESS).

4. Mizsei, E., Haxhiu, I., Sotiropoulos, K., Lymberakis, P., Jablonski, D. & Uzzell, T. (2024). Pelophylax epeiroticusThe IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T58592A207981785.

5. Toli, E.A. (2023). Pelophylax epeiroticus. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.


Κάλεσμα αρσενικών:

Κοασμός υβριδίου μεταξύ Ηπειρώτικου και Βαλκανικού βατράχου:


Καθεστώς Κινδύνου:


Καθεστώς Προστασίας:

Συγγενικά είδη:

Μέγιστο μήκος έως και 15 cm, σπάνια μεγαλύτερος. Παρουσιάζει μεγάλη χρωματική ποικιλομορφία. Ο ραχιαίος χρωματισμός μπορεί να κυμαίνεται από καφέ, γκρι, έως πράσινο, με ή χωρίς...
Μέγιστο μήκος έως και 10 cm, σπάνια μεγαλύτερος. Παρουσιάζει μεγάλη χρωματική ποικιλομορφία. Ο ραχιαίος χρωματισμός μπορεί να κυμαίνεται από καφέ, γκρι, έως πράσινο, με ή χωρίς κηλίδες, παρουσία ή όχι...
Μέγιστο μήκος έως και 8,5 cm. Παρουσιάζει μεγάλη χρωματική ποικιλομορφία. Ο ραχιαίος χρωματισμός μπορεί να κυμαίνεται από καφέ, γκρι, έως πράσινο, με ή χωρίς κηλίδες, παρουσία ή όχι φωτεινής γραμμής κατά...
Μέγιστο μήκος έως και 7cm, συνήθως μικρότερος. Ραχιαίο χρώμα γκρι, σταχτί, λαδί ή ανοιχτό καφέ, με ή χωρίς σκουρότερες κηλίδες σε σώμα και άκρα. Μάτια χρυσαφί χρώματος. Σχετικά άτονη...
Μέγιστο μήκος έως και 15cm, συνήθως όμως μικρότερο. Παρουσιάζει μεγάλη χρωματική ποικιλομορφία. Ο ραχιαίος χρωματισμός μπορεί να κυμαίνεται από καφέ, γκρι, έως πράσινο, με ή χωρίς κηλίδες, παρουσία...

Σχετικά Άρθρα:

error: Content is protected !!