
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Συνώνυμα
Triturus vulgaris schmidtleri
Tαξινόμηση
Ομοταξαξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Lacertidae > Γένος: Podarcis
Πρόσφατες ταξινομικές αλλαγές: Μόλις το 2008 περιγράφηκε ως είδος από Έλληνες επιστήμονες, ενώ μέχρι τότε οι δύο πληθυσμοί των νησίδων θεωρούνταν ότι ανήκουν στο είδος Podarcis erhardii (Lymberakis et al. 2008).
Υποείδη: Μονοτυπικό (χωρίς υποείδη).
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Ενδημικό είδος. Βραχονησίδες Πορί (Πρασονήσι) και Λαγούβαρδος (Β των Αντικυθήρων).
Περιγραφή
Έχει στιβαρό σώμα, χοντρό λαιμό και μεγάλο κεφάλι. Μέγιστο μήκος σώματος έως περίπου 8 cm, με την ουρά να έχει περίπου το διπλάσιο μήκος. Παρουσιάζει φυλετικό διμορφισμό: Τα αρσενικά είναι μεγαλύτερα από τα θηλυκά στο μέγιστό τους μέγεθος , με μεγαλύτερο αναλογικά κεφάλι και στενότερο σώμα. Στην περίοδο αναπαραγωγής τα αρσενικά συνήθως έχουν πράσινο ιριδίζον χρώμα στο πρώτο μισό της ράχης (το πράσινο μπορεί και να απουσιάζει σε κάποια άτομα), καφέ χρώμα στο πίσω μισό της ράχης, στις πλευρές στα άκρα και στο κεφάλι, πορτοκαλί χρώμα στην ουρά (κυρίως πλευρικά της ουράς) και ενίοτε στην κοιλιά και στο κάτω μέρος των πίσω άκρων, γαλάζιες-μπλε κηλίδες στις πλευρές στο σημείο επάνω από τα μπροστινά άκρα και γαλάζιες-μπλε φολίδες σε σειρά στις άκρες της κοιλιάς (στο κάτω μέρος των πλευρών). Τα θηλυκά έχουν καφέ ράχη πιο ανοιχτού τόνου από αυτό των πλευρών και στερούνται πράσινου και μπλε χρώματος. Ενίοτε, τα θηλυκά και τα νεαρά αρσενικά μπορεί να φέρουν δύο φωτεινές πλευροραχιαίες γραμμές. Και στα δύο φύλα δύο παράλληλες σειρές από μαύρα στίγματα/κηλίδες διατρέχουν τη ράχη από τη βάση του κεφαλιού έως τη βάση της ουράς. Και στα δύο φύλα, επίσης, ο λαιμός και η κάτω γνάθος είναι γκρί-υπόλευκου χρώματος. Στις πλευρές και στα άκρα εμφανίζονται ανοιχτόχρωμες αμυδρές κηλίδες.
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Φρυγανικές εκτάσεις με διάσπαρτες πέτρες και βράχους.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Ημερόβια σαύρα που πιθανότατα δραστηριοποιείται σχεδόν όλο τον χρόνο, όταν οι καιρικές συνθήκες δεν είναι ακραίες και οι θερμοκρασίες πολύ χαμηλές. Αποφεύγει τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες των καλοκαιρινών μεσημεριών. Λιάζεται συχνά σε πέτρες και σε θάμνους και αποσύρεται στη βλάστηση μόλις αντιληφθεί κίνδυνο. Φαίνεται πως τα αρσενικά κρατούν μικρές επικράτειες και κυνηγούν όποιο άλλο αρσενικό εισβάλλει, δίνοντας κάποιες φορές μάχες μεταξύ τους. Ζευγαρώνει την άνοιξη. Ελάχιστα είναι γνωστά για την οικολογία του είδους έως σήμερα.
Διατροφή
Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.
Απειλές / Πιέσεις
Δεν φαίνεται να αντιμετωπίζει κάποιες σοβαρές πιέσεις προς το παρόν, αν και παλιότερα έχουν γίνει προσπάθειες εισαγωγής κουνελιών στο νησί που θα οδηγούσαν σε διάβρωση του εδάφους. Λόγω της πολύ μικρής έκτασης των νησιών στα οποία διαβιεί, το είδος θα μπορούσε άμεσα να απειληθεί σοβαρά από εισαγωγή θηρευτών, ξενικών ειδών και κυνηγετικών θηραμάτων, όπως γάτες, κουνέλια, φασιανούς, κτλ., από την εισαγωγή κατσικών, αίγαγρων, γουρουνιών ή άλλων Αρτιοδάκτυλων, τα οποία θα αλλοίωναν επικίνδυνα τον βιότοπο μέσω της βόσκησης, επίσης από τη συλλογή, από φωτιές και γενικώς από οποιαδήποτε ανθρώπινη παρέμβαση.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Τρωτό (VU) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα IV)
β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)
γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Lymberakis, P., Poulakakis, N., Kaliontzopoulou, A., Valakos, E. & Mylonas, M. (2008). Two new species of Podarcis (Squamata; Lacertidae) from Greece. Systematics and Biodiversity 6(3): 307–318.
2. Bowles, P. & Spaneli, V. (2024). Podarcis levendis. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T157290A207654693.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο