
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Μαυριτάνικο Σαμιαμίθι, Λυσαντήρι, Λυσαντηράκι, Λιμοντήρι, Σαμιαμίθι
Συνώνυμα
Triturus vulgaris schmidtleri
ΞΕΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ
Εξαπλώνεται ραγδαία σε νέες περιοχές μέσω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Δεν έχει εξακριβωθεί ακόμα αν πρόκειται για χωροκατακτητικό παρόλα αυτά.
Tαξινόμηση
Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Phyllodactylidae > Γένος: Tarentola
Πρόσφατες ταξινομικές αλλαγές: Το είδος μεταφέρθηκε από την οικογένεια Gekkonidae στην διακριτή γενετικά οικογένεια Phyllodactylidae που περιγράφηκε το 2008 και χαρακτηρίζεται από δάχτυλα που θυμίζουν φύλλα (Gamble et al. 2008).
Υποείδη στην Ελλάδα: Στην Ελλάδα απαντά το φερώνυμο υποείδος.
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Β, Δ και Ν Πελοπόννησος, Αιτωλοακαρνανία, Κέρκυρα, Κεφαλλονιά, Ιθάκη, Ζάκυνθος, Στροφάδες, Κρήτη και νησίδα Δία, Λέσβος, Αττική. Πρόσφατα καταγράφηκε στην Κω, στη Φωκίδα και στη Ρόδο (Strachinis et al. 2023, 2025).
Περιγραφή
Ολικό μήκος έως 16 cm (σπάνια μεγαλύτερο) μαζί με την ουρά η οποία είναι περίπου όση και το κυρίως σώμα. Πολύ μεγάλο και φαρδύ κεφάλι με αναλογικά κοντό ρύγχος. Σειρές από ακανθώδη φύματα διατρέχουν όλο το σώμα ραχιαία, τα οποία γίνονται πιο έντονα στην ουρά. Τα χρώματά του μπορούν να αλλάζουν τόνους του γκρι και του καφέ, ανάλογα τις διαθέσεις και τη θερμοκρασία, από υπόλευκο έως σχεδόν μαύρο, με ή χωρίς εναλλασσόμενες κάθετες ανοιχτές και σκούρες μπάρες. Η ουρά φέρει εναλλασσόμενους σκούρους και φωτεινούς δακτυλίους, εκτός και αν είναι κομμένη και αναγεννημένη. Σε αυτή την περίπτωση η ουρά είναι ομοιόμορφου χρώματος, ίδιου με του βασικού χρώματος του σώματος και χωρίς άκανθες. Τα δάχτυλα καταλήγουν σε μεγάλες βαντούζες και μόνο το 3ο και το 4ο δάχτυλο κάθε άκρου φέρουν νύχια. Τα μάτια είναι αναλογικά μεγάλα με κατακόρυφη κόρη ματιού σε συνθήκες έντονου φωτισμού.
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Στην Ελλάδα συναντάται κυρίως μέσα σε ανθρωπογενές περιβάλλον, μέσα σε σπίτια χωριών και πόλεων, αλλά συναντάται συχνά και σε φυσικό περιβάλλον προτιμώντας βραχώδεις-πετρώσεις περιοχές, σχετικά ξηρές, με χαμηλή ή θαμνώδη βλάστηση, ερείπια, ξερολιθιές, ελαιώνες. Από το ύψος της θάλασσας έως και 900 μέτρα υψόμετρο (συνήθως σε χαμηλά υψόμετρα).
Βιολογία / Συμπεριφορά
Δραστηριοποιείται κυρίως τη νύχτα, αλλά θα το δούμε συχνά να λιάζεται την ημέρα, ιδίως το πρωί και κατά τη δύση του ηλίου. Εξαίρετος αναρριχητής, ακόμα και σε αρκετά λείες και ανάποδες επιφάνειες. Έχει τη δυνατότητα να κόβει την ουρά κατά βούληση, όταν συλληφθεί από θηρευτή (αυτοτομία). Σε αυτή την περίπτωση η κομμένη ουρά ξεκινά να κινείται σπασμωδικά, κάτι που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του θηρευτή και να δώσει χρόνο στο ζώο να δραπετεύσει. Η ουρά έχει τη δυνατότητα αναγέννησης μετά το κόψιμο. Επικοινωνεί με μια μικρή γκάμα ήχων. Μπορεί, ανάλογα, να παραγάγει ποικίλους ήχους κατά την περίοδο αναπαραγωγής, την υπεράσπιση επικράτειας ή όταν τρομάξει. Η αναπαραγωγική περίοδος ξεκινά την άνοιξη και μπορεί να συνεχίζεται και το καλοκαίρι. Τα θηλυκά γεννούν 2 με 3 φορές κάθε χρόνο από 1-2 αυγά τη φορά. Ενηλικιώνεται στο 4ο έτος της ηλικίας του και μπορεί να ζήσει έως και 15 χρόνια.
Διατροφή
Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί. Έχει δειχθεί ότι ενίοτε τρέφεται και με μικρές σαύρες, όπως Podarcis και γκέκο.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.
Απειλές / Πιέσεις
Οι αδέσποτες γάτες και η εσκεμμένη θανάτωση, είναι οι κύριες απειλή του είδους στη χώρα μας.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2017) και στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Λόγω του ότι η πληροφορία για το ότι πρόκειται για ξενικό είδος ήρθε αρκετά πρόσφατα, το είδος είχε, ήδη από το 1981, συμπεριληφθεί στη λίστα προστατευόμενων ειδών του Προεδρικού Διατάγματος υπ’αρ. 67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’).
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Gamble, T., Bauer, A.M., Greenbaum, E., Jackman, T.R. (2008). Out of the blue: A novel, trans-Atlantic clade of geckos (Gekkota, Squamata). Zoologica Scripta 37(4): 355–366.
2. Strachinis, I., Lymberakis, P. & Tzoras, E. (2023). Tarentola mauritanica (Squamata: Phyllodactylidae) in Greece: an update on the species’ distribution, including new records. Ecologia Balkanica 15(1): 8-26.
3. Strachinis, I., Kalaentzis, K., Daftsios, T. (2025). First record of an introduced population of Moorish Gecko Tarentola mauritanica (Linnaeus, 1758) from the island of Rhodes, Greece. Herpetology Notes, IN PRESS.
4. Vogrin, M., Corti, C., Pérez Mellado, V., Baha El Din, S. & Martínez-Solano, I. (2017). Tarentola mauritanica. The IUCN Red List of Threatened Species 2017: e.T61578A63716927.
5. Panagiotopoulos, Α. (2023). Tarentola mauritanica. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο