
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Ονυχοχελώνα
Συνώνυμα
Eurotestudo hermanni
Tαξινόμηση
Ομοταξία: Ερπετά > Τάξη: Χελώνια > Οικογένεια: Testudinidae > Γένος: Testudo
Υποείδη στην Ελλάδα: Στην Ελλάδα απαντά το υποείδος Testudo hermanni boettgeri, Mojsisovics, 1889.
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Ηπειρωτική Ελλάδα (από τον Έβρο μέχρι και την Πελοπόννησο), Εύβοια, Αμμουλιανή, Κέρκυρα, Λευκάδα, Ιθάκη, Κεφαλλονιά, Ζάκυνθος. Εχει εισαχθεί από τον άνθρωπο και σε περιοχές εκτός κατανομής της, έτσι μεμονωμένα άτομα ή ακόμα και πληθυσμοί μπορεί να βρεθούν σε αρκετά ακόμα νησιά.
Περιγραφή
Μήκος χελύου (καβουκιού) μέχρι και 25 cm. Τα θηλυκά γίνονται μεγαλύτερα από τα αρσενικά. Χέλυο στρογγυλεμένο και θολωτό. Βασικό χρώμα χελύου κίτρινο, κιτρινο-πράσινο με γυαλιστερή υφή. Τυπικά, κάθε πλάκα του καβουκιού φέρει μια μαύρη κηλίδα κεντρικά και μαύρα σχέδια στις μπροστινές πλευρές της. Κάποια άτομα είναι εντελώς κίτρινα, ενώ κάποια σχεδόν μαύρα. Οι πλάκες της κεντρικής σειράς του χελύου είναι στενές, σε σχήμα σχεδόν τετράγωνου. Φέρει κεράτινη απόφυση στην ουρά, ενώ δεν φέρει φύματα στους μηρούς. Πλάστρο (κοιλιακή πλευρά του καβουκιού) ανοιχτό κίτρινο με δύο μαύρες φαρδιές παράλληλες γραμμές κατά μήκος. Η υπερουραία πλάκα συνήθως διπλή, πολύ συχνά όμως μπορεί να είναι μονή (δεν αποτελεί αξιόπιστο κριτήριο ταυτοποίησης).
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Σε μεγάλη ποικιλία ενδιαιτημάτων (σε γενικές γραμμές υγρότερων από αυτά των άλλων δύο ειδών), όπως μακκί, δάση, λιβάδια, υγρότοποι, καλλιέργειες, κτλ. Από το ύψος της θάλασσας, συνήθως έως και τα 1300 μέτρα υψόμετρο, όμως έχει βρεθεί και σε υψόμετρα έως 1800 m.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Ημερόβια χελώνα, αποφεύγει όμως τις υψηλές θερμοκρασίες. Τη νύχτα κρύβεται μέσα σε μικρές στοές που ανοίγει η ίδια σε μαλακό χώμα. Πέφτει σε λήθαργο θαμμένη μέσα στο χώμα ή την άμμο όταν οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές. Ζευγαρώνει από την άνοιξη έως και το φθινόπωρο. Τα θηλυκά γεννούν 2-12 αυγά σε τρύπες που σκάβουν σε μαλακό χώμα, έως και 3 φορές το χρόνο. Τα αυγά εκκολάπτονται μετά από 2,5 μήνες περίπου. Τα νεογνά έχουν μήκος χελύου 3-3,5 cm. Τα αρσενικά ωριμάζουν σεξουαλικά κατά το 8o με 12o έτος της ηλικίας τους, ενώ τα θηλυκά κατά το 11o με 13o έτος. Μπορεί να ζήσει μέχρι και 75 χρόνια, πιθανόν και περισσότερο.
Διατροφή
Τρέφεται κυρίως με φυτική τροφή, όπως αγριόχορτα, αλλά ενίοτε θα τραφεί και με ζωική, όπως ασπόνδυλα και νεκρά ζώα.
Μύθοι για το είδος
Ένας σχετικά διαδεδομένος μύθος θέλει κάποια από τα αυγά των χελωνών να περιέχουν φιδάκια. Ένας άλλος ότι οι χελώνες έχουν δηλητηριώδες δάγκωμα. Φυσικά δεν ισχύει τίποτε από τα παραπάνω.
Απειλές / Πιέσεις
Η υποβάθμιση και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων λόγω οικιστικής, τουριστικής, βιομηχανικής και αγρο-κτηνοτροφικής ανάπτυξης ή ρύπανσης, οι δρόμοι, οι πυρκαγιές, η παράνομη συλλογή και κράτηση ως κατοικίδιο, η θανάτωση για κατανάλωση και οι αδέσποτοι σκύλοι, είναι οι κύριες απειλές και πιέσεις του είδους.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Τρωτό (VU) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και ως Σχεδόν Απειλούμενο (NT) στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023).
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) την Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παραρτήματα II και IV)
β) το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ.67 (ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, Πίνακας Β’)
γ) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα II)
δ) τη Σύμβαση CITES (Παράρτημα II)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Luiselli, L. (2024). Testudo hermanni. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T21648A2777071.
2. Papoutsakis, C. (2023). Testudo hermanni. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο