Ζωοτόκα Σαύρα

Zootoca vivipara (Lichtenstein, 1823)

Άλλες Ονομασίες

Συνώνυμα

Lacerta vivipara

Tαξινόμηση

Ομοταξαξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Lacertidae > Γένος: Zootoca

Υποείδη στην Ελλάδα: Φερώνυμο υποείδος.

 

Εξάπλωση στην Ελλάδα

Δάσος Φρακτού, Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε σε ελληνικό έδαφος, σε μια πολύ μικρή έκταση, από Έλληνες και Βούλγαρους επιστήμονες (Strachinis et al. 2019). Ο ελληνικός πληθυσμός συνιστά το νοτιότερο άκρο της συνολικής εξάπλωσης του είδους.

 

Περιγραφή

Μέγιστο μήκος σώματος έως 6,5 cm. Η ουρά μπορεί να φτάσει και το διπλάσιο μήκος του σώματος, συνήθως όμως είναι μικρότερη. Τα άκρα είναι σχετικά κοντά και οι φολίδες ελαφρώς τροπιδωτές, έχοντας τραχιά εμφάνιση. Η ουρά είναι χαρακτηριστική, με διατομή που διατηρείται παχιά έως το αρκετά πίσω τμήμα της. Και στα δύο φύλα το βασικό χρώμα είναι το καφέ με ανοιχτόχρωμη ράχη και σκουρότερες πλευρές. Μία σκούρη καφέ (σχεδόν μαύρη) γραμμή διαγράφεται κατά μήκος της ράχης κεντρικά, από το κεφάλι έως τη βάση της ουράς. Τα χρώματα των αρσενικών είναι πιο έντονα και φέρουν δύο φωτεινές γραμμές πλευροραχιαία και συχνά σειρές μαύρων στιγμάτων κατά μήκος του σώματος.  Ο λαιμός είναι υπόλευκος και η κοιλιά κίτρινη ή πορτοκαλί με μαύρα στίγματα. Τα ανήλικα άτομα είναι σκουρότερα, συχνά με πολύ σκούρη, σχεδόν μαύρη ουρά, ενώ ο φυλετικός διμορφισμός διακρίνεται από πολύ νεαρή ηλικία.

Φωτογραφίες είδους

(Σημαντικό: Ο χρωματισμός μπορεί να ποικίλει αρκετά μεταξύ των ατόμων του είδους, ή να διαφέρει μεταξύ των ανήλικων και των ενήλικων ζώων. Κάντε κλικ στις εικόνες για περισσότερες πληροφορίες).

Βιότοπος / Ενδιαίτημα

Αν και απαντά σε μεγάλο εύρος ενδιαιτημάτων στο σύνολο της εξάπλωσης του είδους, στην Ελλάδα έχει εντοπιστεί μόνο σε λιβάδια μεγάλων υψομέτρων (1700 m) στα σύνορα με τη Βουλγαρία. 

 

Βιολογία / Συμπεριφορά

Ημερόβια σαύρα, κυρίως εδαφόβια, αλλά σκαρφαλώνει ενίοτε σε θάμνους και κορμούς. Ζευγαρώνει στα τέλη της άνοιξης και αρχές καλοκαιριού. Πρόκειται για ωοζωοτόκο είδος και τα θηλυκά γεννούν 3-11 νεογνά στο τέλος του καλοκαιριού. Τα αρσενικά ενηλικιώνονται στο 2ο έτος της ηλικίας τους, ενώ τα θηλυκά στο 3ο. Μπορεί να ζήσει έως και 8 χρόνια (συνήθως έως 6). Όπως οι περισσότερες σαύρες, έχει τη δυνατότητα να κόβει την ουρά κατά βούληση, όταν συλληφθεί από θηρευτή (αυτοτομία). Σε αυτή την περίπτωση η κομμένη ουρά ξεκινά να κινείται σπασμωδικά, κάτι που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του θηρευτή και να δώσει χρόνο στο ζώο να δραπετεύσει.

 

Διατροφή

Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.

 

Δηλητήριο / Τοξίνες

Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.

 

Απειλές / Πιέσεις

Δεν εντοπίζονται απειλές και πιέσεις του είδους προς το παρόν σε ελληνικό έδαφος. Μία πιθανή απειλή θα μπορούσε να είναι η πυρκαγιά.

 

Καθεστώς κινδύνου

Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και ως Κινδυνεύον (EN) στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023), λόγω της πολύ μικρής έκτασης και του πολύ μικρού εκτιμώμενου πληθυσμού σε ελληνικό έδαφος.

 

Καθεστώς προστασίας

Προστατεύεται από:

α) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα III)

 

Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο

1. Strachinis, I., Karagianni, K.M., Stanchev, M. & Stanchev, N. (2019): No one ever noticed: First report of Zootoca vivipara(Lichtenstein, 1823) in Greece. Herpetology Notes 12: 53-56. 

2. Ursenbacher, S., Aghasyan, A., Avci, A., Tuniyev, B., Crnobrnja-Isailović, J., Lymberakis, P., Andrén, C., Cogălniceanu, D., Wilkinson, J., Ananjeva, N.B., Üzüm, N., Orlov, N.L., Podloucky, R., Tuniyev, S., Kaya, U., Böhme, W., Nettmann, H.K., Joger, U., Cheylan, M., Pérez Mellado, V., Borczyk, B., Sterijovski, B., Westerström, A., Bi, J., Schmidt, B., Terbish, K., Munkhbayar, K., Nazarov, R., Shi, L., Zhao, W., Strachinis, I. & Sagonas, K. (2024). Zootoca vivipara. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T243561476A217510164.

3. Strachinis, I. & Sagonas, K. (2023). Zootoca vivipara. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.


Κάλεσμα αρσενικών:


Καθεστώς Κινδύνου:


Καθεστώς Προστασίας:

Συγγενικά είδη:

Μέγιστο μήκος μαζί με την ουρά έως 50 cm, συνήθως μικρότερο. Σώμα εύρωστο και κοντόχοντρο, κεφάλι φαρδύ με «μάγουλα» που προεξέχουν και ουρά κοντή που στενεύει απότομα με μυτερή απόληξη. Βασικό χρώμα...
Μέγιστο μήκος μαζί με την ουρά έως 65 cm, συνήθως μικρότερο και σπάνια μεγαλύτερο. Σώμα σχετικά εύρωστο και κοντόχοντρο, λιγότερο όμως από τις υπόλοιπες οχιές της χώρας. Κεφάλι σχετικά φαρδύ με...
Μέγιστο μήκος μαζί με την ουρά έως 90 cm, συνήθως όμως μικρότερο και εξαιρετικά σπάνια μεγαλύτερο. Οι πληθυσμοί των Κυκλάδων και της Πελοποννήσου έχουν αρκετά μικρότερο μέγεθος. Σώμα εύρωστο...
Μέγιστο μήκος μαζί με την ουρά έως 120 cm, συνήθως όμως μικρότερο των 100 cm και εξαιρετικά σπάνια μεγαλύτερο των 120. Σώμα εύρωστο και κοντόχοντρο, κεφάλι φαρδύ με «μάγουλα» που προεξέχουν και...
Μέγιστο ολικό μήκος μαζί με την ουρά έως 80 cm, σπάνια περισσότερο (μέγιστο καταγεγραμμένο μήκος 105 cm). Κοντόχοντρο, εύρωστο, στιβαρό σώμα με πολύ πλατύ κεφάλι και κοντή ουρά που στενεύει...
Μέγιστο καταγεγραμμένο μήκος 40 cm, πολύ σπάνια όμως μεγαλύτερο από 30 cm. Λεπτό, κυλινδρικό φίδι χρώματος ροζ, ενίοτε με τόνους του μωβ, που μοιάζει αρκετά με γαιοσκώληκα λόγω προσαρμογής...
Μέγιστο ολικό μήκος μαζί με την ουρά συνήθως έως 150 cm, πολύ σπάνια περισσότερο. Κοντόχοντρο σχετικά σώμα με μακριά και λεπτή ουρά και κεφάλι χαρακτηριστικά στενό. Μεγάλα μάτια...
Μέγιστο ολικό μήκος μαζί με την ουρά έως 130 cm, συνήθως όμως μικρότερο των 90 cm. Τα θηλυκά γίνονται μεγαλύτερα από τα αρσενικά, με πιο ογκώδες σώμα αλλά και κεφάλι. Το κεφάλι είναι σχετικά...
Μέγιστο συνολικό μήκος μαζί με την ουρά, συνήθως έως 120 cm, όμως σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να τα ξεπεράσει και να φτάσει έως και κοντά στα 2 m. Τα θηλυκά ξεχωρίζουν από τα αρσενικά...
Μέγιστο συνολικό μήκος μαζί με την ουρά έως 120 cm, συνήθως όμως αρκετά μικρότερο. Μακρόστενο σώμα, ουρά και κεφάλι. Στον τυπικό χρωματισμό, κατά μήκος της ράχης σχηματίζονται είτε (συνήθως...

Σχετικά Άρθρα:

Articles

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!

Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια!   Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι

Read More »
error: Content is protected !!