
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Άλλες Ονομασίες
Συνώνυμα
Lacerta vivipara
Tαξινόμηση
Ομοταξαξία: Ερπετά > Τάξη: Λεπιδωτά > Υπόταξη: Σαύρια > Οικογένεια: Lacertidae > Γένος: Zootoca
Υποείδη στην Ελλάδα: Φερώνυμο υποείδος.
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Δάσος Φρακτού, Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε σε ελληνικό έδαφος, σε μια πολύ μικρή έκταση, από Έλληνες και Βούλγαρους επιστήμονες (Strachinis et al. 2019). Ο ελληνικός πληθυσμός συνιστά το νοτιότερο άκρο της συνολικής εξάπλωσης του είδους.
Περιγραφή
Μέγιστο μήκος σώματος έως 6,5 cm. Η ουρά μπορεί να φτάσει και το διπλάσιο μήκος του σώματος, συνήθως όμως είναι μικρότερη. Τα άκρα είναι σχετικά κοντά και οι φολίδες ελαφρώς τροπιδωτές, έχοντας τραχιά εμφάνιση. Η ουρά είναι χαρακτηριστική, με διατομή που διατηρείται παχιά έως το αρκετά πίσω τμήμα της. Και στα δύο φύλα το βασικό χρώμα είναι το καφέ με ανοιχτόχρωμη ράχη και σκουρότερες πλευρές. Μία σκούρη καφέ (σχεδόν μαύρη) γραμμή διαγράφεται κατά μήκος της ράχης κεντρικά, από το κεφάλι έως τη βάση της ουράς. Τα χρώματα των αρσενικών είναι πιο έντονα και φέρουν δύο φωτεινές γραμμές πλευροραχιαία και συχνά σειρές μαύρων στιγμάτων κατά μήκος του σώματος. Ο λαιμός είναι υπόλευκος και η κοιλιά κίτρινη ή πορτοκαλί με μαύρα στίγματα. Τα ανήλικα άτομα είναι σκουρότερα, συχνά με πολύ σκούρη, σχεδόν μαύρη ουρά, ενώ ο φυλετικός διμορφισμός διακρίνεται από πολύ νεαρή ηλικία.
Βιότοπος / Ενδιαίτημα
Αν και απαντά σε μεγάλο εύρος ενδιαιτημάτων στο σύνολο της εξάπλωσης του είδους, στην Ελλάδα έχει εντοπιστεί μόνο σε λιβάδια μεγάλων υψομέτρων (1700 m) στα σύνορα με τη Βουλγαρία.
Βιολογία / Συμπεριφορά
Ημερόβια σαύρα, κυρίως εδαφόβια, αλλά σκαρφαλώνει ενίοτε σε θάμνους και κορμούς. Ζευγαρώνει στα τέλη της άνοιξης και αρχές καλοκαιριού. Πρόκειται για ωοζωοτόκο είδος και τα θηλυκά γεννούν 3-11 νεογνά στο τέλος του καλοκαιριού. Τα αρσενικά ενηλικιώνονται στο 2ο έτος της ηλικίας τους, ενώ τα θηλυκά στο 3ο. Μπορεί να ζήσει έως και 8 χρόνια (συνήθως έως 6). Όπως οι περισσότερες σαύρες, έχει τη δυνατότητα να κόβει την ουρά κατά βούληση, όταν συλληφθεί από θηρευτή (αυτοτομία). Σε αυτή την περίπτωση η κομμένη ουρά ξεκινά να κινείται σπασμωδικά, κάτι που μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του θηρευτή και να δώσει χρόνο στο ζώο να δραπετεύσει.
Διατροφή
Τρέφεται με όλων των ειδών τα ασπόνδυλα (μικρά γαστερόποδα, σκουλήκια, έντομα, αράχνες, κτλ.) σε μέγεθος που μπορεί να καταπιεί.
Δηλητήριο / Τοξίνες
Δεν διαθέτει, όπως άλλωστε και όλες οι σαύρες της Ευρώπης. Εντελώς ακίνδυνο ερπετό.
Απειλές / Πιέσεις
Δεν εντοπίζονται απειλές και πιέσεις του είδους προς το παρόν σε ελληνικό έδαφος. Μία πιθανή απειλή θα μπορούσε να είναι η πυρκαγιά.
Καθεστώς κινδύνου
Αξιολογείται ως είδος Χαμηλού Κινδύνου (LC) στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (2024) και ως Κινδυνεύον (EN) στον Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2023), λόγω της πολύ μικρής έκτασης και του πολύ μικρού εκτιμώμενου πληθυσμού σε ελληνικό έδαφος.
Καθεστώς προστασίας
Προστατεύεται από:
α) τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα III)
Βιβλιογραφικές αναφορές στο κείμενο
1. Strachinis, I., Karagianni, K.M., Stanchev, M. & Stanchev, N. (2019): No one ever noticed: First report of Zootoca vivipara(Lichtenstein, 1823) in Greece. Herpetology Notes 12: 53-56.
2. Ursenbacher, S., Aghasyan, A., Avci, A., Tuniyev, B., Crnobrnja-Isailović, J., Lymberakis, P., Andrén, C., Cogălniceanu, D., Wilkinson, J., Ananjeva, N.B., Üzüm, N., Orlov, N.L., Podloucky, R., Tuniyev, S., Kaya, U., Böhme, W., Nettmann, H.K., Joger, U., Cheylan, M., Pérez Mellado, V., Borczyk, B., Sterijovski, B., Westerström, A., Bi, J., Schmidt, B., Terbish, K., Munkhbayar, K., Nazarov, R., Shi, L., Zhao, W., Strachinis, I. & Sagonas, K. (2024). Zootoca vivipara. The IUCN Red List of Threatened Species 2024: e.T243561476A217510164.
3. Strachinis, I. & Sagonas, K. (2023). Zootoca vivipara. The Greek Red List of Threatened Species. Available at redlist.necca.gov.gr.
Πώς να ξεχωρίζεις τις οχιές από τα ακίνδυνα φίδια της Ελλάδας Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 23 είδη φιδιών και 6 είδη άποδων σαυρών που
Μην αιχμαλωτίζεις χελώνες από τη φύση! Οι χελώνες είναι για τους περισσότερους τα πιο συμπαθητικά ερπετά. Αυτή η φιλική τους όψη όμως, σε συνδυασμό
Ποια τα δηλητηριώδη ερπετά στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα μπορεί κανείς να συναντήσει περισσότερα από 70 είδη ερπετών! Από αυτά, μόνο 7 είναι δηλητηριώδη και
Οικολόγοι που αμολάνε… φίδια! Δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος της χώρας μας σήμερα που να μην έχει ακούσει, έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι
Πώς να κρατήσω τα φίδια μακριά από το σπίτι; Παρ’ όλο που τα περισσότερα φίδια στη χώρα μας είναι ακίνδυνα, οι περισσότεροι άνθρωποι λόγω
Δάγκωμα φιδιού – Πρόληψη και Πρώτες Βοήθειες Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα μετά από ένα δηλητηριώδες δάγκωμα είναι έντονος πόνος και οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο